پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب
سنت های فراموش شده چهارشنبه آخر سال در بجنورد
چهارشنبه سوری، ترقه نیست؛ آیینی برای طلب خیر کردن است.
جشن چهارشنبه آخر سال، ترقه بازی های خطرناک نیست اما سال‌هاست این آیین کهن برای خیلی‌ها شده انفجارهای مهیب و ترقه 
وسنت های فراموش شده چهارشنبه آخر سال در خراسان شمالی بمب‌های دست‌ساز شده است؛ رسمی که از دل سال‌ها تاریخ و جشن و شادمانی با هزار زحمت خود را به قرن بیست و یکم رسانده حالا به زهر ترقه‌های چینی و مواد انفجاری و به یک معضل اجتماعی بدل شده است. شرح مختصری از پیشینه این جشن کهن می‌تواند مشخص کند چهارشنبه سوری فقط برافروختن آتش و انفجار ترقه نیست بلکه عید بزرگتری است که آیین های مختلفی چون آتش‌افروزی را در خود جای داده است. در روستاها و شهرهای کوچک کشور اما چهارشنبه سوری همچنان همان حس و حال صمیمی سالیان دور خود را دارد، جشنی سرشار از صمیمت و شادمانی و صله ارحام است. در بدی، مردم آزاری و هولناکی ترقه‌ها و بمب‌های دست‌سازی که در شب چهارشنبه آخر سال منفجر می شود و روح هر جنبده‌ای را می‌آزارد، شکی نیست، جشن چهارشنبه سوری بد نیست اما افراط در این زمینه باعث آزارو اذیت جوانان و نوجوانان و افراد بی گناه در جامعه شده است.
شکستن کوزه، رسم قشنگ بجنورد درشب چهارشنبه سوری
یکی از محققان فرهنگ عامیانه بجنورد درباره جشن چهارشنبه سوری می گوید: 60سال پیش سنت های خوب و بی خطری اجرا می شد که متاسفانه امروز به فراموشی سپرده شده است. قاسم مهرنیا می افزاید: سال های گذشته شهروندان بجنوردی در کوزه های دسته شکسته ولب پریده یک تکه زغال به نشانه سیاهی زمستان و یک سکه به عنوان صدقه می انداختند و از روی یک بلندی کوزه را به پایین می انداختند و می گفتند سال نو، کوزه نو . وی می گوید: ملاقه زنی یکی دیگر از رسم های قشنگ بجنوردی ها بود که بچه ها به در خانه ها رفته و با زدن ملاقه به در صاحبخانه با دادن تنقلات و پول آنان را خوشحال می کردند. این محقق بجنوردی با اشاره به غذاهای محلی پخته شده (به اسم قابلی) در شب چهارشنبه سوری گفت: در سال های نه چندان دور مردم در این شب به خانه بزرگتر ها رفته و با نشستن دور کرسی و خوردن تنقلات، آمدن بهار و سالی نو را جشن می گرفتند. وی ابراز امیدواری می کند: رسم های قشنگ و بی خطر فراموش شده این مرز و بوم جانی دوباره گرفته و ترقه بازی وآتش بازی های خطرآفرین امروزی، کنارگذاشته شود. یکی دیگر از شهروندان بجنوردی می گوید: از دیگر رسم‌های این شب خرید کالاهای تازه است. مردم از گذشته بر این عقیده بودند که با ورود کالای تازه، کالای کهنه از خانه خارج می‌شود که این کار هم نشانه‌ای از ورود خیر و دفع شر است.
پختن آش گندم درشب چهارشنبه سوری
وی پختن نوعی آش گندم در این شب را از رسوم گذشته عنوان کرده و می گوید: داخل این آش، یک منجوق آبی رنگ انداخته می شد ومردم بر این باور بودند که در موقع خوردن آش، از ظرف هرکسی درمی آمد سال جدید، سال خوبی برایش رقم می خورد. لیلا اسدی به یکی دیگر از رسم های این شب اشاره کرده ومی گوید: از دیگر نکات بارز در شب چهارشنبه سوری این است که این جشن به نوعی به زن‌ها به ویژه دختران دم‌بخت و از دم بخت گذشته مربوط می‌شود. در این شب مادران، دختران دم‌بخت را به شکلی نمادین با توپ و تشر از خانه بیرون می‌کردند یا به دنبال چیزی واهی می‌فرستادند تا در آن هنگامه‌ای غروب در خانه نمانند. یا رسم قاشق‌زنی که در تهران و سایر شهرهای ایران رایج بود دختران دم‌بخت چادر بر سر می‌کردند و با قاشقی که بر بشقاب می‌زدند خانه به خانه می‌رفتند و آجیل شب چهارشنبه سوری طلب می‌کردند و این آجیل با آجیل نوروزی که اخیرا رواج یافته است، متفاوت است.
ملاقه زنی
یکی دیگر از اهالی روستای تیمورتاش بجنورد، ملاقه زنی را در این شب مرسوم می داند ومی گوید: در قدیم جوانان روستا کیسه ای با بند بلند از بالای سوراخ پشت بام همسایه ها به داخل خانه انداخته و خواندن شعرخله، خلته گلده و یا خله، خله خلتم به هدیه چهار شنبه سوری را از صاحب خانه طلب کرده و سالی خوش و پر خیر و برکت را آرزو می کردند.
برخورد قاطع با برهم زنندگان امنیت و آسایش مردم
سردار علیرضا مظاهری فرمانده انتظامی خراسان شمالی با حضوردر گفتگوی ویژه خبری گفت: براساس قانون، با برهم زنندگان امنیت و آسایش مردم هم برخورد قاطع می کنیم.
وی از کشف 90 هزار عدد ماده محترقه و منفجره به همراه 75 کیلوگرم مواد اولیه فله ای برای ساخت این آتشزاها در روزهای گذشته خبر داد و افزود: در این خصوص 32 نفر دستگیر شدند.
سردار مظاهری با اشاره به مجازات های قانونی برای بر هم زنندگان نظم و امنیت عمومی گفت: خودروهایی که صاحبان آن نظم عمومی را بر هم بزنند تا پایان تعطیلات نوروزی در پارکینگ خواهد ماند.
تقی دولت آبادی رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی دانشگاه علوم پزشکی خراسان‌شمالی نیز در ارتباط تلفنی با این برنامه با اشاره به آمادگی کامل کادر بیمارستانی، امدادی و فوریت های پزشکی استان و آمبولانس ها گفت: امیدواریم با مراقبت خوب خانواده ها شاهد حوادث ناگوار در ایام پیش رو نباشیم.
پارسال 14 نفر بر اثر حوادث چهارشنبه آخر سال در خراسان شمالی مصدوم شدند که از این تعداد، دو نفر بر اثر قطع بند انگشت، بستری و بقیه مصدومان به صورت سرپایی درمان شدند.
متاسفانه شرایط طوری پیش می رود که هر سال پلیس به ناچار تمهیداتی برای چهارشنبه آخر سال اتخاذ می کند و از برخورد قانونی با برهم زنندگان امنیت و آسایش مردم سخن می گوید. البته با پویش های ایجاد شده درشبکه های اجتماعی نه به ترقه بازی و همچنین پويش مردمي سرخي من از تو با هدف جلوگيري از آسيب هاي جسمي خطرات نامتعارف چهارشنبه آخر سال امسال پیش بینی می شود شاهد حوادث تلخ کمتری باشیم.
تهیه کننده: سکینه خرمی
فیلم
نظر شما