گزارش مکتوب ...سمنان پیشرو در جلوگیری از بیابان زایی

 به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، این استان در بخش مركزی ايران قرار دارد و اغلب اراضی اين استان به دليل دوری از منابع رطوبتی ، دارای اقليم خشك و نيمه خشك است .
اين اراضی بيشتر در بخش های جنوبی و جنوب شرق استان ( كوير حاج عليقلی  و شرق بيارجمند) قرار داشته و شامل شوره زار، كفه های رسی و نمكی، سنگلاخ، اراضی بدلند و ناهمواری های ماسه ای  است .
همچنين سطح بسيار زيادی از اراضی استان ( به خصوص در نواحی مركزی ) دارای پوشش بسيار كم و ضعيف است.

 
از طرفی به دليل بهره برداری های بی رويه از منابع زيستي نظير مراتع جنگل و ذخاير آب زير زمينی و همچنين تبديل غير اصولی اراضی مرتعی و جنگل به زمين های كشاورزی، اغلب اين مناطق، حتی اراضی شمالی استان تحت تاثير شديد پديده بيابان زائی قرار گرفته اند.
اين مسئله موجب تخريب و انهدام اكوسيستم های طبيعی و در نتيجه سبب كاهش توليد بيولوژيك و همچنين ظهور اشكال مختلف تخريب خاك ، به ويژه فرسايش بادی شده است.
 اين پديده در نهايت زيان های جبران ناپذيری بر جوامع انسانی و محيط زيست وارد می آورد.

 
علی ترابی مسئول امور بیابان اداره کل منابع طبیعی استان سمنان می گوید : خطرات بیابان زایی شامل نابودی پوشش گياهی و منابع توليد علوفه، افزايش روان آب سطحی و خطر سيل، شور شدن اراضی و كاهش حاصلخيزي خاك، فرسايش بادی و افزايش گرد و غبار و در نتيجه افزايش بيماری های تنفسی در سطح منطقه، نابودی منابع آب و افت سطح آب زير زمينی، تخريب خطوط مواصلاتی، نابودی حيات وحش و زوال محيط زيست و كاهش توليد مزارع تحت تاثير فرسايش و پديده مهاجرت است.

فرسایش بادی یکی از مهمترین جنبه های ظهور و بروز پدیده بیابان زایی است .
با توجه به موقعیت جغرافیای كشور و واقع شدن آن بر روی كمربند خشكی و فرسايش بادی جهان، بيش از 64 درصد مساحت ایران ، متاثر از پدیده بیابان زایی است.
علی ترابی مسئول امور بیابان اداره کل منابع طبیعی استان سمنان می گوید : بررسی ها نشان می دهد كه فرسايش بادی در مساحتی بالغ بر 20 ميليون هكتار از اراضی كشور فعال است.
 وی تاکید کرد: استان سمنان نيز به عنوان یک استانی با سيمای عمدتا بيابانی با اين معضل درگير بوده و روند فرسایش بادی و عوارض ناشی از آن، هر ساله خسارت بسیار زیادی را به تاسیسات اقتصادی و منابع زیستی آن وارد می کند .

 طبق مطالعه ای که برای شناسایی کانون های بحرانی فرسایش بادی و اولویت بندی آن در استان سمنان انجام شده ، یک میلیون و 262 هزار و ششصد و 43 هکتار از اراضی این استان در 22 منطقه تحت تاثیر فرسایش بادی است .
بر اساس این مطالعه با در نظر گرفتن شاخص های ارائه شده در طرح (مناطقی كه بواسطه فرسايش بادی خسارت می بينند) حدود 477 هزار و 791 هکتار از اراضی استان در 20 منطقه به عنوان کانون های بحرانی فرسایش بادی شناخته شده است، که از این وسعت حدود 15 هزار و 391 هکتار آن دارای اولویت درجه یک 251 هزار و 531 هکتار دارای اولویت درجه دو و 210 هزار و 891 هکتار نیز دارای اولویت درجه سه هستند.

جمهوری اسلامی ايران به اذعان سازمان های بين المللی به عنوان يكی از موفق ترين كشورهای جهان در زمينه كنترل فرسايش بادی است كه توانسته در طول چهار دهه گذشته با اجرای عمليات كنترل این نوع فرسايش ها و بيابان زدائی خسارات ناشی از اين پديده را کاهش دهد.
اقداماتی برای جلوگیری از بیابان زایی و کنترل فرسایش بادی از سال ها پیش در استان سمنان در حال اجراست .
مدیرکل منابع طبیعی استان سمنان می گوید: این طرح ها شامل،  اقدامات تشويقی و حمايتی برای حفظ پوشش گياهی منطقه و ايجاد راهكارهايی جهت اين منظور با مشاركت ساكنين منطقه، انجام مطالعات مدیریت مناطق بیابانی، كنترل كانون های فرسايش بادی و مديريت جنگل های دست كاشت در سطح استان است .
علینقی حیدریان افزود: اجرای طرح های تثبيت تپه های ماسه ای (احداث بادشكن)، پروژه های نهالكاری و بذركاری با استفاده از گونه های گياهی مقاوم تاغ، آتريپلكس، قره داغ، اسكمبيل و مراقبت و آبياری از آنها ، پروژه کنترل هرز آب جهت توسعه پوشش گیاهی در اراضی بیابانی استان و اجرای طرح های مديريت جنگل های بيابانی دست كاشت در تاغزارهای دست كاشت قديمی ،دیگر طرح هایی است که برای جلوگیری از بیابان زایی در استان سمنان اجرا شده.

حیدریان گفت : برای کنترل و تثبیت ماسه های روان در کانون های بحرانی فرسایش بادی، تاکنون برای 400 هزار هکتار از اراضی استان سمنان طرح بیابان زدایی که حدود 140 هزار هکتار از کانون های بحرانی استان را در بر می گیرد.
به گفته وی ،  بیش از 100هزار هکتار تاغزار دست کاشت موفق در استان سمنان داریم که حدود 56 هزار هکتار آن در محدوده کانون های بحرانی قرارداد.

 

در سالی که گذشت ، طرح های بيابان زدايی در بیش از 10 هزار هكتار از اراضی بيابانی استان به اجرا درآمده كه شامل سه هزار و 500 هكتار نهالكاری و آبیاری و مراقبت، شش هزار هكتار مديريت هرزآب و بذركاری و بیش از 100 كيلومتر احداث بادشكن اطراف مزارع  و  آبياری مراقبت  از هزار و 450 هكتار از نهالكاری هاست.