پخش زنده
امروز: -
به موازات مشکلات مالی و معیشتی؛
ونزوئلا، پیروزی مادورو و چالش‌های سخت اقتصادی
بسیاری از مخالفان دولت ونزوئلا که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از واشنگتن و بروکسل حمایت می‌شوند، این انتخابات را تحریم کرده بودند.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما، نیکولاس مادورو با پیروزی در انتخابات ۲۰ ماه می، برای یک دوره شش ساله دیگر رئیس جمهوری ونزوئلا خواهد بود. بسیاری از مخالفان دولت ونزوئلا که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از واشنگتن و بروکسل حمایت می‌شوند، این انتخابات را تحریم کرده بودند. به همین دلیل میزان مشارکت به شدت کم و براساس آمار رسمی ۴۶ درصد بود که کمترین میزان مشارکت مردم این کشور در انتخابات چند دهه اخیر بوده است. طبقه متوسط و مرفه ونزوئلا تحت تاثیر تبلیغات مخالفان و رسانه‌های غربی کمترین مشارکت را در این انتخابات داشتند. خواسته مخالفان هم صدا با بسیاری از دولت‌های راستگرا در منطقه، این بود که انتخابات باید لغو شود.
مادورو حدود ۶۷ درصد آراء را به دست آورد و فالکون رقیبش فقط توانست به ۲۱ درصد آراء دست یابد. اما وی از همان زمان اعلام نتایج انتخابات ضمن ادعای تقلب، نتایج انتخابات را نپذیرفت. خاویر برتوچیف یکی دیگر از نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری نیز از پذیرش نتایج انتخابات سرباز زد. این در حالی است که هیئت نظارت بر انتخابات منطقه آمریکای لاتین که در آن افرادی از جمله زاپاته رو، نخست وزیر سابق اسپانیا وجود دارد، فرایند برگزاری انتخابات و نتایج آن را تایید کرد. اتحادیه اروپا و سازمان ملل نیز برای نظارت بر انتخابات انتخاب شده بودند، اما این دعوت را نپذیرفتند.
واکنش‌های بین المللی به نتایج انتخابات
از همان زمان اعلام نتایج انتخابات ونزوئلا و پیروزی مادورو، آمریکا و همچنین اتحادیه اروپا اعلام کردند، نتایج این انتخابات را به رسمیت نمی‌شناسند. مایک پنس، معاون رئیس جمهوری آمریکا انتخابات ونزوئلا را شرم آور توصیف کرد و خواستار اعمال تحریم‌های بیشتر علیه دولت ونزوئلا شد.
همچنین گروه لیما که حدود شش ماه پیش با هدف برکناری مادورو از قدرت تشکیل شده و شامل آرژانتین، برزیل، کلمبیا، مکزیک و هندوراس بود، هم راستا با آمریکا و اروپا، انتخابات ونزوئلا را زیر سئوال برد. ضمن اینکه آن‌ها اعلام کردند که به تحریم‌های اقتصادی آمریکا و اروپا علیه ونزوئلا خواهند پیوست. ونزوئلا نیز دو نفر از دیپلمات‌های آمریکایی را از کشورش اخراج کرد که نشان دهنده تشدید تنش‌ها در روابط کاراکاس و واشنگتن است.
این واکنش‌ها به انتخابات ونزوئلا در حالی است که هیچ کدام از این به اصطلاح حامیان انتخابات آزاد، منصفانه و دموکراتیک، کوچکترین واکنشی به آنچه ماه‌ها قبل بر سر انتخابات ریاست جمهوری هندوراس آمد، نشان ندادند؛ آن هم در شرایطی که حتی نهاد‌های نظارت بر انتخابات وابسته به راستگرایان و آمریکا در منطقه هم نتایج آن انتخابات را تایید نکردند.
چین، روسیه، ایران، ترکیه، روسیه، کره شمالی، کوبا، بولیوی، بلاروس و بسیاری دیگر از کشور‌ها نیز نتایج این انتخابات را تایید کردند.
مادورو کیست؟
مادورو هرگز نتوانست تحصیلات دبیرستانی خود را به پایان برساند، اما از همان دوران دبیرستان علاقه بسیار زیادی به فعالیت‌های سیاسی داشت. او در دهه هشتاد، راننده اتوبوس در شرکت مترو بود. او در سال ۱۹۸۳ محافظ شخصی خوزه ویسنته رانخل، نامزد ریاست جمهوری بود. در دهه ۱۹۹۰ در کوبا یک دوره نظامی را گذراند. او در کوبا با یکی از نزدیکان فیدل کاسترو، رهبر کوبا آشنا شد و او از طرف کاسترو موظف شد تا برای آزادی چاوز از زندان فعالیت کند. چاوز به دلیل دست داشتن در کودتا علیه دولت در سال ۱۹۹۲، در زندان به سر می‌برد. بعد از آزادی چاوز و در انتخابات سال ۱۹۹۸، مادورو همواره یکی از همراهان چاوز بود.
مادورو ۶۳ ساله از سال ۲۰۱۳ با مرگ هوگو چاوز، رئیس جمهوری سابق ونزوئلا در ۵ مارس ۲۰۱۳ جانشین او شد. مادورو در دوره چاوز، در سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۳ وزیر خارجه بود و در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ معاون اول وی بود.
وی در زمان تبلیغات انتخاباتی، وقوع بحران انسانی در ونزوئلا را تکذیب کرد و گفت: در گزارش‌های مربوط به مرگ مردم ونزوئلا از فقر و گرسنگی مبالغه شده است و آمریکا را مسئول کمبود کالا‌های ضروری در ونزوئلا توصیف کرد. او همچنین وعده داد، ساز وکار‌های جدیدی برای حل بحران اقتصادی در این کشور ارائه خواهد داد. مادورو، روی رای‌های طبقه متوسط و ضعیف در این کشور حساب کرده بود.
وضعیت مخالفان دولت ونزوئلا بعد از انتخابات
مخالفان در اوایل سال ۲۰۱۷، عملا توانستند جمعیت بسیار زیادی را در خیابان‌ها علیه دولت بسیج کنند و تظاهرات خیابانی گسترده‌ای بویژه در کاراکاس برگزار کردند. این تظاهرات در برخی مناطق به خشونت کشیده شد و تعدادی از حامیان و مخالفان دولت با یکدیگر درگیر شدند و ده‌ها نفر کشته و زخمی بر جای گذاشت. هدف مخالفان از برگزاری این تجمعات، تحقق سناریوی میدان بود که در آن مخالفان یک دولت با برپایی تجمعات در یک میدان تجمع کرده و تا زمان سرنگونی دولت آن را ترک نمی‌کنند. با طولانی شدن این تجمعات، بتدریج افراد هوادار مخالفان دلسرد شده و میادین را تخلیه کردند که در عمل این سناریو با شکست مواجه شد.
با شکست این سناریو مخالفان دولت، علنا از آمریکا خواستند که حمله نظامی به ونزوئلا را در دستور کار قرار دهد و تحریم‌های شدیدی علیه این کشور اعمال کند. این اشتباه فاحش مخالفان، جایگاه آن‌ها را در میان افکار عمومی ونزوئلا به شدت تضعیف کرد؛ بویژه اینکه اکثر مردم این کشور تجربه تلخی از سیاست‌های استعمارگرایانه و امپریالیستی آمریکا دارند. این موضع شاید مهمترین دلیل شکست پیاپی مخالفان در سه انتخابات تاثیرگذار بعدی یعنی انتخابات مجلس موسسان، انتخابات فرمانداری‌ها و انتخابات ریاست جمهوری بود.
مخالفان دولت ونزوئلا از زمان انتخابات مجلس موسسان در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۷ دچار انشقاق و شکاف شده اند. در آن زمان نیز مخالفان قبل از انتخابات آن را تحریم کرده و بعد از اعلام نتایج، آمریکا و اتحادیه اروپا نتایج آن را به رسمیت نشناختند. پس از این شکست آن‌ها تصمیم گرفتند با همه قوا در انتخابات فرمانداری‌ها شرکت کنند. اما از ۲۱ ایالت فقط توانستند کرسی چهار فرمانداری را به دست آورند. پس از انتخابات فرمانداری‌ها اختلافات و شکاف‌های موجود در میان مخالفان علنی‌تر شد. در حالی که یک جناح به رهبری هنری فالکون معتقد بودند باید در انتخابات ریاست جمهوری، یک نامزد از ائتلاف مخالفان حضور داشته باشد، برخی دیگر بر زیرسئوال بردن مشروعیت انتخابات، لغو و یا تحریم آن تاکید می‌کردند.
فالکون که زمانی از طرفداران سرسخت هوگو چاوز بود و پس از روی کارآمدن مادورو به مخالفان دولت پیوست، برای جلب رای مردم به وعده‌های اقتصادی جذاب روی آورد. وی دلاری کردن اقتصاد ونزوئلا را بهترین راه برای خروج از بحران اقتصادی معرفی کرد و وعده داد که اگر رئیس جمهور شود، حداقل دستمزد ماهانه را ۷۵ دلار اعلام کرد در حالی که در حال حاضر حداقل دستمزد اعلام شده از سوی دولت معادل ۳۶ دلار است. هدف فالکون جلب رای بخشی از طرفداران مادورو بود.
مخالفان دولت ونزوئلا می‌دانستند که در این انتخابات شکست خواهند خورد و به همین دلیل، تحریم انتخابات بهترین راهکار آن‌ها برای کاهش هزینه‌های شکستشان بود. ائتلاف مخالفان دولت با نام "میز اتحاد دموکراتیک"، در ماه مارس ۲۰۱۷ بحث‌ها درباره اینکه چه کسی بهتر است نامزد مخالفان دولت در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۸ باشد، را شروع کردند. در ۱۴ مارس سال ۲۰۱۷، حزب اراده مردمی، یکی از احزاب سوسیال دموکراتیک، لئوپولد لوپز را که به دلیل مشارکت در اعتراضات سال ۲۰۱۴ علیه دولت بولیواری در زندان به سر می‌برد، نامزد ائتلاف میز اتحاد دموکراتیک اعلام شد. تنها شش روز بعد در ۲۰ مارس ۲۰۱۷، حزب اول عدالت، انریکه کاپریلس رادونسکی را به عنوان نامزد انتخابات مقدماتی ریاست جمهوری ونزوئلا معرفی کرد. کاپریلس سومین بار بود که در کارزار‌های انتخاباتی ونزوئلا نامزد می‌شد. یک بار در انتخابات سال ۲۰۱۲ و یک بار در سال ۲۰۱۳ انتخابات شرکت کرده بود و در هر دوبار از رقیب چپگرا شکست خورده بود. حزب اقدام دموکراتیک نیز در ۲۱ مارس ۲۰۱۷، هنری راموس آلوپ را به عنوان نامزد ریاست جمهوری انتخاب کرد. کمیته تعیین صلاحیت نامزد‌های انتخاباتی، هر چهار نامزد ریاست جمهوری معرفی شده از سوی احزاب را فاقد شرایط لازم برای رقابت در انتخابات توصیف کرد.
در حال حاضر مخالفان دولت ونزوئلا به شدت دچار اختلاف شده اند و به نظر نمی‌رسد به زودی بتوانند بار دیگر به اشتراک نظر برای هدف مشترک سرنگونی مادورو دست یابند.
چالش‌های دوره جدید ریاست جمهوری مادورو
چالش‌های اقتصادی از مهمترین چالش‌های دور جدید ریاست جمهوری مادورو خواهد بود. نرخ تورم در ونزوئلا به بالاترین حد تصور و به حدود ۱۴ هزار درصد رسیده است. البته این نرخ تورم در برخی کالا‌ها بیشتر است. به عنوان مثال در حالی که یک کیلو مرغ در اوایل سال ۲۰۱۷ حدود ۴۵۰۰ بولیوار بود، در نیمه اول سال ۲۰۱۸ به یک میلیون بولیوار رسیده است که نشان می‌دهد نرخ تورم در این مورد به ۲۲ هزار درصد رسیده است. حداقل حقوق و دستمزد در سال ۲۰۱۸ نیز حدود ۱۶۲۰ درصد افزایش یافت، اما همچنان قدرت خرید مردم شدیدا کاهش یافت، به طوری که براساس آمار رسمی، قدرت خرید مردم ونزوئلا در یک سال حدود ۹۰ درصد کاهش یافته است.
دلیل اصلی بروز این بحران اقتصادی، علاوه بر اقدامات اخلالگرایانه مخالفان، کاهش قیمت نفت از صد دلار در سال ۲۰۱۳ به ۳۵ دلار در سال ۲۰۱۶ بود. ضمن اینکه به دلیل تحریم‌های اقتصادی اعمال شده بر ونزوئلا، صادرات نفت این کشور از دو میلیون و هشتصد هزار بشکه در سال ۲۰۱۳ به یک میلیون و ششصد هزار بشکه در دسامبر ۲۰۱۷ رسید. کاهش درآمد دولت از نفت، منجر به کاهش واردات مواد غذایی شد و دولت به شدت وابسته به واردات با چالش کمبود مواد غذایی مواجه شد. براساس آمار رسمی، میزان واردات کالا‌های اساسی در ونزوئلا از ۳۲ هزار و پانصد میلیون در سال ۲۰۱۴ به ۹ هزار و سیصد میلیون دلار رسید. این وضعیت عملا اقتصاد این کشور را در آستانه ورشکستگی قرار داده و زندگی را برای طبقه کارگر و فقیر به شدت سخت کرده است. ونزوئلا بر خلاف کوبا، ساختار اقتصادی بسیار وابسته‌ای به آمریکا و اروپا دارد و به همین دلیل برخی درباره میزان مقاومت ونزوئلا در مقابل تحریم‌های اقتصادی و مالی آمریکا و اروپا تردید دارند. حمایت روسیه و چین به همراه همبستگی و وحدت ملی می‌تواند مقاومت ونزوئلا را در مقابل آمریکا افزایش دهد.
چالش‌های سیاسی نیز یکی دیگر از مهمترین مسائلی است که مادورو همچنان با آن مواجه است. بیش از دو دهه است که مخالفان دولت ونزوئلا از هیچ تلاشی برای سرنگون حکومت چپگرای ونزوئلا فروگذار نکرده اند و در این مسیر از حمایت‌های آمریکا و اروپا هم برخوردار بوده اند. مادورو باید همچنان آماده مقابله با توطئه‌های مختلف مخالفان و رسانه‌های حامی آن‌ها باشد.
مساله احتمال وقوع حمله نظامی از سوی کشور‌های منطقه به ویژه کلمبیا و برزیل از دیگر مسائلی است که دولت مادورو باید آمادگی مقابله با آن را داشته باشد. همچنین احتمال کودتای نظامی توسط مخالفان دولت مشابه کودتا علیه سالوادور النده علیه شیلی در سال ۱۹۷۱ بعید به نظر نمی‌رسد. بویژه اینکه مقامات آمریکایی صراحتا از تغییر رژیم در ونزوئلا و بازگرداندن آن به شرایط قبل از پیروزی هوگو چاوز، سخن گفته اند.
در حال حاضر شرایط بی ثبات اقتصادی و سیاسی باعث آواره شدن هزاران نفر از مردم ونزوئلا به کشور‌های همسایه شده است.
در حال حاضر تنها کشور‌های معدودی با ونزوئلا ارتباط دارند و این کشور از سازمان کشور‌های آمریکایی و اتحادیه بازار آمریکای جنوبی موسوم به مرکوسور اخراج شده است و خطر انزوا ونزوئلا را تهدید می‌کند.
نتیجه گیری
پیروزی مادورو در انتخابات ریاست جمهوری با وجود فشار‌های اقتصادی و تبلیغات گسترده رسانه ای، به معنای آن است که همچنان بخش‌هایی از مردم ونزوئلا مخالف سیاست‌های امپریالیستی هستند. ضمن اینکه پیروزی مادورو در انتخابات نمی‌تواند به معنای پایان یافتن و حتی کاهش مشکلات روزافزون این کشور باشد. با وجود این بعید به نظر می‌رسد آمریکا از سیاست خود برای تغییر رژیم در ونزوئلا که بیش از دو دهه است آن را دنبال می‌کند، دست بردارد. در تشریح چالش‌هایی که رئیس جمهوری ونزوئلا با آن مواجه است، آمریکا به عنوان نقطه مشترک همه آن چالش‌ها وجود دارد و تنها با افزایش آگاهی مردم و حمایت کشور‌های استقلال طلب می‌توان به آینده ونزوئلا امیدوار بود.
==========================================
نویسنده: تهمینه بختیاری -کارشناس مسایل بین المللی
نظر شما