پخش زنده
امروز: -
سرزمین چهارمحال و بختیاری سرشار از قصه های ناب است که نسل به نسل با زبانی شیرین و جذاب از مادر بزرگ ها به کودکان انتقال یافته است.
عروسک های جهان پوشیده ترین اند و هرگز بدون پوشش در معرض دید کودکان قرار نگرفته اند.عروسک ها روز به روز در دنیای معاصر مدرن تر و شیک تر شدند و به همان اندازه از لبخند، لطافت و مهربانی مادرانه شان کاسته شده است.
"بابازک" و "چمچه گلین" از جمله عروسک های محلی استان چهارمحال و بختیاری، معروفترین عروسک های کشور و حامل فرهنگ غنی این مرز و بوم هستند. بازبازک از نخستین عروسک های ایرانی و تنها عروسکی است که دست هایش تکان می خورد. در فرهنگ بختیاری قدیم، این عروسک به همراه جهیزیه دختران به خانه عروس فرستاده می شده است.
امروز ساخت این عروسک که شهریورماه سال 1394 به شماره 1095 به عنوان یکی از آثار معنوی کشور در میراث ملی به ثبت رسیده است؛ منحصر به "تاج ماه حیدریان گل سفیدی" است که در منطقه گل سفید مشایخ شهرستان کیار سکونت دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری با بیان این که این عروسک از چند تکه چوب و پارچه در قالب لباس محلی بختیاری تهیه می شود؛ می گوید: به وسیله این عروسک شادی، غم و رفتارهای مردم در آئین های مختلف قوم بختیاری به نمایش گذاشته می شود.
بمهن عسگری می افزاید: هم اکنون 50 زن روستایی با نظارت خانم حیدریان در منطقه گل سفید مشایخ شهرستان کیار در تولید عروسک بازبازک فعالیت دارند.
یکی از محققان هنر نمایشی هم می گوید: عروسکی با نام "پاژبزک" یا "پاژپرک" که ناصر خسرو قبادیانی به آن اشاره دارد؛ نمایه ای از عروسک های تاریخی کودکان قوم بختیاری، نمادی از آیین "بازی" در ایران باستان بوده و ایل بختیاری آن را همراه با موسیقی و شعر خوانی به کار می گرفته است.
"اردشیر صالحپور" می افزاید: تئاتر عروسکی ایران علاوه بر خیمه شب بازی و مبارک دارای عروسک هایی چون "بازبازک" ، "آهو و بره" ، "جی جی ویجی" بوده است که همگی فرهنگ نمایش عروسکی ایران را میسازند.
مولف کتاب "بازبازک" ادامه می دهد: در ایل بختیاری برای طراحی عروسک و رنگ صورت آنها از رنگهای برگرفته از طبیعت با منشا گیاهی استفاده میشده است و عروسکها دارای ماسک صورتی ثابتی بوده، جنبه شاد داشتند و بر اساس شخصیت
های تاریخی برخی از سران طوایف و جنگاوران قوم ساخته می شده است.
وی با اشاره به اینکه عروسک های ایرانی دارای شخصیت هایی هستند که کودکان به دلیل نزدیکی فرهنگی به راحتی با آنها هم ذات پنداری می کنند؛ می گوید: در این عروسک ها هرگز خشونت نبوده است و می توانند جایگزین عروسک های خشن خارجی شوند.
"چمچه گلین" هم از دیگر عروسک های ارزشمند و بومی چهارمحال و بختیاری که در سال های گذشته برای طلب باران در شهرستان بِن(به کسر ب) استفاده می شده است؛ این عروسک از یک ملاقه چوبی و مقداری پارچه ساخته شده است.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان چهارمحال و بختیاری از احیای این عروسک در شهرستان بِن خبر داده و می گوید: طرح ساخت عروسک های دست ساز با تلفیق فرهنگ بومی و مدرن آغاز شده است.
فرزاد رحیمی می افزاید: پرورش ایده های نو در زمینه های مختلف هنری از جمله اهداف کانون در راستای پرورش فکر کودکان و نوجوانان است و در طرح عروسک های دست ساز سعی شده این فرایند به خوبی مورد توجه قرار گیرد.
در چهارمحال و بختیاری، روستایی هم وجود دارد که اکنون با همت جوانان هنرمندش، به روستای احیاگر عروسک های ایرانی تبدیل شده است.
روستای ده چشمه در شهرستان فارسان اکنون مرکز هنرهای نمایش عروسکی ایران شده است.
رئیس کمیته آموزش اتحادیه یونیمای جهان می گوید: نخستین دفتر روستایی یونیما در روستای ده چشمه راه اندازی شده است تا ظرفیت های این روستا در نمایش عروسکی برای همگان روشن شود.
"فرناز بهزادی" با اشاره به این که عروسکهای سنتی بخشی از پشتوانه فرهنگی و اجتماعی مردم هستند و آشنایی با شخصیت های این عروسکها میتواند ایدههای بسیاری را در طراحی شخصیتهای نو در ذهن طراحان حوزه کودک و نوجوان ایجاد کند؛ می افزاید: راه اندازی مرکز یونیمای روستایی در ده چشمه و برگزاری کارگاه های آموزشی گام بسیار بزرگی برای توسعه هنر نمایش عروسکی در بین کودکان روستایی است.
مدیرعامل اتحادیه یونیمای عروسکی "مبارک ایران" هم گفت: به دلیل ورود عروسک های غربی، هم اکنون 800 نوع عروسک شناخته
شده بومی مناطق ایران در معرض فراموشی است و روستای ده چشمه می تواند احیاگر این عروسک های ایرانی باشد.
دکتر "حمیدرضا اردلان" در سفر به شهرکرد می افزاید: احیای هویت عروسک های بومی و محلی ایرانی و معرفی عروسک های بومی استان ها به خانواده ها، می تواند از ورود عروسک های غربی که هویتی غیر ایرانی دارند جلوگیری کند.
وی با بیان این که اتحادیه یونیما مبارک ایران یک سازمان مردم نهاد و غیرانتفاعی برای آموزش ارزش ها، هویت و نشانه های ملی از طریق هنرهای نمایشی عروسکی به کودکان است؛ می افزاید: ده چشمه فارسان باید به سمتی حرکت کند که در آینده نگاه تمامی کودکان جهان به عروسک های دست ساز این منطقه ایران باشد.
آقای اردلان از کسانی که توان دوختن لباس محلی یا ساخت پیکر برای عروسک ها را دارند می خواهد یاری خود را دریغ نکنند.
روستای ده چشمه در فاصله 45کیلومتری مرکز چهارمحال و بختیاری واقع شده است.