چرخه ناقص اقتصاد گردشگری تالاب

  به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز اراک؛ در هر نقطه از کلانشهر اراک که باشی در کمتر از 10دقیقه می توانی از ترافیک سرسام آور، آلودگی هوا و هیاهوی شهر دل بکنی به سمت لحظاتی آرامش؛ در گوشه ی دنجی که تالاب میقان می نامندش آرام بگیری.
صبحگاهان و غروب دهمین تالاب زنده کشور در شمال شرق اراک، هوایی دلچسب و خنک دارد که با آواز پرندگان و صداهای مبهم جانوران دشت همجوار تالاب؛ فضایی را برای تو ایجاد می کند که گویا هزاران کیلومتر از هرآنچه فضای خسته کننده ی شهری ست دور هستی در حالیکه با اراک 15کیلومتر فاصله داری.
تالاب 25هزار هکتاری میقان در دل کویر قرار دارد 10تا12 هزار هکتار آن آبگیر است.

جنگل کوتاه در اطراف تالاب

چند سالی است کویر اطراف تالاب به مدد منابع طبیعی استان با کاشت گیاهان سازگار با خاک منطقه سبز شده و در ابتدای مشاهده گویا در جنگلی کوتاه قرار داری.
در دل نیزارهای تالاب، هر سال لانه هزاران پرنده مهاجر از سیبری و سایر نقاط کشور است.

کوه بلند سولفات در دل تالاب

در حاشیه ی تالاب اما؛کوهی سفید سر به فلک کشیده که بخشی از سولفات سدیمی ست که از تالاب حاصل می شود.
سولفات سدیم ماده اولیه تولید پودرهای شوینده است که کل نیاز کشور یا از تالاب و یا از خارج کشور تامین می شود.
عروجی مدیر مجتمع شرکت املاح معدنی ایران به رسانه ها گفته، سالانه حدود 100هزار تن سولفات سدیم در منطقه برداشت و تولید می شود.
معدنی که تاکنون توانسته بخشی از تالاب را به دو نیم تقسیم کند و به گفته کارشناسان زیست محیطی بخشی از اکوسیستم تالاب را تغییر دهد.

پرندگان مهاجر؛ چهره زنده تالاب

با این حال مهاجرت پرندگان همیشه چهره زنده ای به تالاب می بخشد و همچنان میقان را دوست دارند.
سالانه بیش از 12هزار پرنده در قالب 140گونه تالاب را زیباتر می کنند.
تالابی که به خاطر همین ویژگی ها سالانه میزبان صدها گردشگر از سراسر کشور است میهمانانی که با کمترین توقع حال تالاب را می پرسند.

نیزارهای این تالاب پارسال در آتش سوخت که در پایان بررسی ها مشخص شد به خاکستر نشستن نیزارهایی که مامن پرندگان و جوجه هایشان بود بر اثر برافروختن آتش برای تغذیه و البته کمبود امکانات گردشگری است.
درنا، مرغابی های آبی و فلامینگو عمده پرندگان تالابند که وقتی بر روی یک پا می ایستند و یا در آسمان تالاب پرواز می کنند انسان را شگفت زده می کند .
بیش از 60درصد پرندگان استان و 16درصد پرندگان کشور در این تالاب کشوری زیست می کنند و برخی از گونه های پرندگان مهاجر و بومی این منطقه نادر و ارزشمند بوده و حضور پر تعداد آنها در فصل مهاجرت موجب می شود که گروه های گردشگری متعددی برای پرنده نگری به این خطه سفر کنند.

تالاب دو هزار ساله ؛ مثل کاسه

میقان مانند کاسه ای بسته است که بیش از پنج هزار مترمربع از آبهای ریزشی و پایشی اراک به سمت آن می رود.
آقای رضایی گردشگری که از تهران به تالاب آمده می گوید: زیبایی حیرت انگیز این دریاچه را، کسانی که غروب آن را دیده اند و آواز پرندگان را در سراب های ایجاد شده در آن شنیده اند فراموش نمی کند و هر سال به تالاب می آیند.
این گردشگر می داند که: تالاب میقان دارای پیشینه ای دو هزار ساله است و به دلیل کهنسالی، مامن ماندگار پرندگان مهاجر است.

گام های کند توسعه گردشگری تالاب

به گفته کارشناسان؛ اما با وجود ظرفیت های بالای گردشگری در تالاب و زمینه توسعه اشتغال در این منطقه، با وجود مصوبه های گوناگون گام های اساسی برداشته نشده است و حضور گردشگران در تالاب به لذت بردن از طبیعت منهای امکانات سپری می شود، موضوعی که بوی غفلت در سالهای گذشته از آن به مشام می رسد.

هر گردشگر داخلی پنج شغل و هر گردشگر خارجی در هر روز 10دلار هزینه می کند؛ فرصتی که در تالاب میقان اراک کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
کارشناس اداره کل محیط زیست استان مرکزی معتقد است: تالاب ها و زیستگاه ها باید برای بهره بردارن محلی فواید اقتصادی داشته باشد و پیوند هدفمندی در تولید ثروت و حفظ منابع پایه در این مناطق باشد اما در تالاب میقان کمتر در این زمینه کاری انجام شده است.

گردشگری و چند زمینه ی دیگر اقتصادی تالاب

رودبارانی پا را از اقتصاد گردشگری فراتر گذاشته و می افزاید: تالاب های آب شیرین به دلیل وجود ماهی و نیزارها و تالاب های آب شور به واسطه برداشت نمک می توانند ثمرات اقتصادی فراوانی برای مردم منطقه به همراه داشته باشد که به دلیل وجود کارخانه سولفات سدیم در تالاب میقان اراک مردم منطقه از این ظرفیت تالاب بی بهره هستند.
وی ادامه داد: با ورود پساب کلانشهر اراک به تالاب میقان از هشت سال پیش تاکنون و تغییر اکوسیستم تالاب دامنه ای از نیزارها در این منطقه ایجاد شده که با آموزش جوامع محلی در بهره برداری و ساخت صنایع دستی می توان این نیزارها را به ظرفیتی برای کسب درآمد و اشتغال در منطقه تبدیل کرد.

مدیریت ؛ کلیدواژه ی موفقیت

وی کلیدواژه رونق اقتصاد گردشگری تالاب را "مدیریت" می داند و افزود: با مدیریت، برنامه ریزی و آموزش جوامع در خصوص چگونگی بهره گیری از ظرفیت های گردشگری تالاب از جمله زمان و مکان هایی که امکان حضور گردشگران در این منطقه وجود دارند می توان زمینه ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای مردم را فراهم کرد.
ایجاد مهمانسراها و هتل ها در شهرها و روستاهای اطراف تالاب میقان و اجاره آن ها به گردشگران از دیگر راهکارهای کسب درآمد و رونق اقتصادی برای این منطقه است.
ارزش اکولوژیکی تالاب ها در دنیا 10برابر جنگل و 20برابر زمین های کشاورزی است و منافع بسیاری را برای ساکنان اطراف خود به همراه دارد.
حاجی حسینی کارشناس محیط طبیعی در این باره می گوید: تالاب میقان اراک از معدود زیست بوم های کشور به شمار می رود که در فاصله نزدیک از کلانشهر و کانون جمعیتی 650هزار نفری اراک قرار گرفته است.

لزوم توجه به اولویت ها

آقاخانی از فعالان زیست محیطی استان مرکزی در این خصوص گفت: برای بهره گیری از ظرفیت های اقتصادی تالاب میقان اراک نیاز است ابتدا به اولویت های زیست محیطی این تالاب که شرح خدمات دستگاه های اجرایی استان در سند ارتقای فرهنگ منابع طبیعی استان مشخص شده است عمل شود.
وی توضیح داد: توجه به حق آبه تالاب میقان اراک و فعالیت کارخانه معدنی سولفات سدیم از اولویت های تالاب کویری میقان است چرا که فعالیت های کارخانه سولفات سدیم موجبات بر هم خوردن اکوسیستم و خشکی برخی قسمت این تالاب را رقم زده است.

این فعال زیست محیطی استان مرکزی گفت: نیاز است در مرحله نخست توجه به مسائل زیست محیطی و حقابه تالاب میقان اراک مورد توجه مسئولان قرار بگیرد و سپس طرح های گردشگری و سایر زمینه های درآمدزایی از ظرفیت های تالاب پرورده شود.

پرنده یعنی گردشگر

نماینده کمیته ثبت پرندگان ایران در استان مرکزی و مدیرعامل موسسه زیست محیطی درنا خاکستری استان مرکزی نیز در این خصوص نیز گفت: با توجه به ظرفیت های گردشگری طبیعی تالاب میقان اراک و پرنده نگری می توان با جذب گردشگر داخلی و خارجی زمینه درآمد اقتصادی و اشتغال را برای مردم منطقه فراهم کرد.

کلنگری افزود: در تمام نقاط جهان شهرهای نزدیک به رودخانه ها، تالاب ها و مناطق طبیعی با بهره گیری از ظرفیت های جوامع محلی و بدون بهره گیری از سرمایه گذار زمینه حضور گردشگران در منطقه را فراهم و زمینه درآمد های اقتصادی برای مردم فراهم می کنند.
وی ادامه داد: تا کنون طرح ها و مصوبات زیادی در زمینه استفاده از ظرفیت های طبیعی و گردشگری تالاب میقان اراک تهیه شده اما، اقدام منسجمی در راستای استفاده از آنها صورت نگرفته است.

این فعال زیست محیطی استان مرکزی ایجاد نیزار در اطراف تالاب میقان اراک را حاصل ورود پساب کلانشهر اراک به این تالاب دانست و گفت: علاوه بر اقتصادی بودن گردشگری تالاب در خارج از کشور، گیاهانی مثل نی تبئیل به فرصت اقتصادی می شود و در تالاب هم می توان، نیزارها به کود تبدیل و درآمد زایی کرد.

گامی برای توسعه گردشگری

در کنار همه ی ناامیدی ها، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان مرکزی سخنان امیدواری دارد که حکایت از قدم هایی برای توسعه گردشگری است.
گرچه این گام ها تا راه اندازی و رونق گردشگری تالاب فاصله دارد با این حال امیر بخش است.

پارسال عملیات اجرایی کمپ کویرگردی در تالاب میقان اراک آغاز شد و به گفته حسینی؛ عملیات اجرایی این طرح در روستای طرمزد با حدود 40میلیارد ریال سرمایه گذاری توسط بخش خصوصی و در مساحتی بالغ بر پنج هزار مترمربع ایجاد می شود.
این طرح دو ساله است و زمینه ساز بخشی از امکانات مورد نیاز گردشگر است.

جان کلام...

جان کلام؛ قدم به قدم تالاب پول ساز است.
تالاب در فصول مختلف سال زمینه ی پذیرایی از گردشگران را دارد.
تالاب حرف های زیادی برای مخاطبانش دارد به شرط اینکه مدیری آید و برنامه ای برای گسترش گردشگری آن بنویسد و پای کار هم باشد.