آفتاب در محور جنوب

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز آبادان،  

روند افزایشی دمای هوا 

راه رفتن روی آسفالت و تابش گرمای خورشید که انگار هر روز داغ تر و داغ تر می شود گاهی تحمل این گرما را برایمان سخت می کند.      

تابستان، تابش خورشید را هر روز در هر شرایطی، حتی از پشت پنجره های خانه می توان  بخوبی حس کرد.       

هنوز ساعت 12 ظهر است که از میان خیابانهایی که یکی یکی در حال خلوت شدن است می گذرم، تابش خورشید را دقیقا روی سرم احساس می کنم اما گاهی ناچار می شوم با این شرایط به کارها رسیدگی کنم.       

در ابتدای خیابان می توان سراب را در انتها و میانه آسفالت دید از همینجا می توان شدت تابش خورشید را هم فهمید.         

شدت آفتابی که روزانه بطور میانگین 12 ساعت بر زمین آبادان می تابد.     

کارم تمام می شود، سر راه به اداره هواشناسی می روم تا ابتدا با نگاهی به موقعیت کشورمان نیم نگاهی به میزان دریافت انرژی خورشیدی داشته باشم.  

 ایران در بین مدارهای 25 تا 40 درجه عرض شمالی قرار گرفته است و در منطقه‌ای واقع شده که به لحاظ دریافت انرژی خورشیدی در بین نقاط جهان در بالاترین رده‌ها قرار دارد. 

میزان تابش خورشیدی در ایران بین 1800 تا 2200 کیلووات ساعت بر مترمربع در سال تخمین زده شده است که البته بالاتر از میزان متوسط جهانی است.

این اطلاعات را در همان ابتدای ورودم یکی از کارشناسان هواشناسی بیان می کند.

و اینکه در ایران بطور میانگین سالیانه بیش از 280 روز آفتابی گزارش شده است که بسیار قابل توجه است.

گرما درآبادان و خرمشهر

آقای ابراهیمیان از کارشناسان قدیمی این اداره است، آمار مقایسه ای روزهای گرم سه سال اخیر را در جدولی برایم محیا کرده،  با نگاهی به دمای هوا و مقایسه تعداد روزهای گرم بهار وتابستان در این مدت به خوبی می توان روند گرم شدن آبادان و خرمشهر را دریافت.

بنا بر اعلام آمارهای کارشناسان هواشناسی در فروردین و اردیبهشت روزهای گرم با دمای 47 درجه و بالاتر در سال گذشته رو به فزونی نهاده و ناگهان 14 برابر شده است.

دمایی که در شرایط استاندارد جهانی هواشناسی ثبت می شود یعنی دماسنج در اتاقکی چوبی، یک متر بالاتر از زمین و در سایه دما را می سنجد. 

با این حال بیشترین دمای هوا و افزایش آن حتی تا 52 درجه سانتیگراد که در مواردی تیتر شبکه های جهانی هم بود به خوبی نشان می دهد که روند افزایش دمای هوا بسرعت سیر صعودی طی کرده و در عین حال افزایش روزهای گرم سال در خرداد پارسال در مقایسه با 95 به خوبی نشان دهنده گرمای زود هنگام نیز هست.

جدول مقایسه ای روزهای گرم  سه سال اخیر 

اما مقایسه گرمای هوا در شش ماه نخست امسال حکایت از به نصف رسیدن همان روزهای گرم بالای 47 درجه است که در خرداد رخ داده است گرچه ساعتهای آفتابی همچنان سیری صعودی را طی کرده و به بیش از 12 ساعت رسیده است.  

یکی دیگر از کارشناسان هواشناسی اما ابر، رطوبت و گردوغبار را از موانعی می داند که این ظرفیت را تحت تاثیر قرار می دهد.

مصرف برق در این گرمای شدید

این موضوع البته مصرف بیش از حد برق بویژه در 31 تیر ماه هر دو سال را نیز در پی دارد مصرفی معادل 769 مگاوات برق در سال 95 و 800 مگاوات در سال 96 .

این مصرف در پیک بار مصرف امسال به 660 مگاوات برق رسیده است.  

به گفته مدیر برق ناحیه جنوب این فاصله کم اعداد، افزایش 4 درصدی مصرف برق را نشان می دهد که اگر چه رقمی کوچک است اما در حساسیت آن باید گفت: تأمینش ساخت نیروگاهی 50 مگاواتی را با هزینه 25 میلیارد تومانی می طلبد. 

اکبر ناصری البته همکاری مردم، ادارات و صنایع را در گذر از این شرایط بسیار موثر می داند و می گوید: سال 96 حتی تغییر ساعت اداری مطابق هر سال نیز چاره ساز نبود و برای گذر از بحران گرما و جلوگیری از قطعی گسترده برق ناچار ساعات اداری را در روزهای گرم کاهش دادیم که این تدبیر صرفه جویی 25 مگاواتی برق را به همراه داشت و البته از افزایش 8 درصدی مصرف برق نیز پیشگیری کرد.  نگاهی به مقایسه مصرف برق هم بخوبی از افزایش مصرف تصاعدی برق حکایت دارد مصرفی که اجتباب ناپذیر است.   

استفاده از فناوری انرژی خورشیدی 

چرا در چنین شرایط اقلیمی مناسب با تابش 13 ساعته آفتاب از نصب پنلهای خورشیدی و تامین برق مصرفی بهره مند نمی شویم.   

آیا نمی توان برای خنثی سازی این گرمای خورشید از نور آن بهره برد؟ در حالی که انرژی ناشی از سه روز تابش خورشید به زمین ‌برابر با تمام ‌انرژی ناشی از احتراق کل سوخت‌‌های ‌فسیلی در دل زمین است و در اثر تابش خورشید به مدت چهل روز، می‌توان انرژی مورد نیاز یک قرن را ذخیره کرد.

با این دید که انرژی خورشید یکی از منابع تامین انرژی رایگان، پاک و عاری از اثرات مخرب زیست محیطی است.

ابتدا باید نگاهی به مزایای این تأسیسات داشته باشیم که با استفاده از آنها انرژی حرارتیِ جذب شده خورشید به الکتریسیته تبدیل می‌شود.

با مزایایی همچون  نیروگاه حرارتی خورشیدی

عاملی کارشناس سوختهای پاک می گوید: تولید برق بدون مصرف سوخت، آلوده نکردن محیط زیست، امکان تأمین شبکه‌های کوچک و ناحیه‌ای و استهلاک کم و عمر زیاد از مزایای این نوع تاسیسات است.

همین موضوع کشورها را بر آن داشته که به فکر استفاده از این انرژی باشند. در کشور ما حساسیت موضوع در سیاستهای کلی اصلاح الگوی مصرف از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی ابلاغ شده و در بندهای مختلف بویژه بند 2 که حاکم بر آموزش همگانی مصرف مطلوب است در این موضوع دیده شده و البته بند 7 که به صراحت عنوان می کند افزایش بازدهی نیروگاهها،متنوع سازی منابع تولید برق و افزایش سهم انرژی های تجدید پذیر نوین در دستور کار قرار گیرد.         

این موضوع البته در سند چشم انداز جمهوری اسلامی در افق 1404 تدوین شده در سال 82 نیز به وضوح دیده می شود.

در اردیبهشت سال 89 هم تهیه و تدوین سندی بر نقشه راه بهره وری انرژی الکتریکی (سابا) بر اساس قانون بالادستی ذکر شده است و چگونگی نیل به اهداف کلی تعیین شده

اینها بخشی از اسنادی است که اهمیت لزوم درک این امر را روشن می کند اما تا چه حد پای عمل رفته ایم؟

جایگاه آبادان و خرمشهر در بهره وری از نور خورشید

حالا با این پرسش که خوزستان بویژه آبادان و خرمشهر چطور در کجای راه هستند؟ برمی گردیم به اطلاعات گرما و تابش نور خورشید

تمام دستگاهها موظف هستند تا پایان سال 97 حداقل 20 درصد مصرف خود را از انرژی های نو استفاده کنند اما بر اساس تحقیقات من تنها اداره برق از منابع داخلی خود ده کیلو وات برق از پنلهای خورشیدی که در 200 متر مربع بکار رفته تامین کرده و مدرسه رازی و مسجد نو هر کدام 5 تا 100 کیلو وات به روش خورشیدی برق تولید می کنند که حداقل، روشناییشان با آن تامین می شود.

همچنین پروژه نصب پنل ٥ کیلو واتی خورشیدی خانه هوشمند مرکز مخابرات شهرستان آبادان در این دسته است.

که در آن پروژه یک ست ٥کیلو وات خورشیدی نصب شده است و توسط باکیفیت ترین پنل های موجود در دنیا به شبکه برق سراسری تزریق می شود.

رییس ناحیه برق جنوب می گوید: برای تولید هرکیلو وات برق خورشیدی باید پنج میلیون تومان هزینه کرد، که تا چندی پیش برای بهره از این انرژی تا 50 درصد از سوی  دولت تسهیلات ارائه می شد اما کسی از این طرح استقبال نکرد. 

به سراغ مردم می روم مالکان ساختمانهای بلند که به نور خورشید نزدیک ترند و حداقل می توانند برق مشاع و روشنایی خود را اینگونه تامین کنند و حتی در مواقع صرفه جویی درآمدی نیز دریافت کنند این یعنی فروش برق به شبکه سراسری.

آقای حسنی مالک ساختمان 11 طبقه ایست که در همه واحدهای آن خانوار ساکن است وی از این طرح و حتی تسهیلات آن ابراز بی اطلاعی می کند.  

مهندس رضایی دیگر انبوه ساز آگاهی نداشتن درباره چنین تکنولوژی را علت بهره مند نشدنش از این تاسیسات می خواند و می گوید: اصلا فکر نمی کرده چنین طرحی در آبادان اجرا شده باشد.  

خانم جابری هم که خود را مشتاق این طرح نشان می دهد و درباره اش اطلاعات کمی دارد نمی دانسته که می تواند تسهیلات دریافت کند و بر سقف خانه اش تاسیسات برقی ایجاد کند.

اکبر ناصری بعنوان متولی این کار در پاسخ به چرایی این بهره برداری کم از آفتاب می گوید: یزد و کرمان استانهای پیشرو در استفاده از این تکنولوژی هستند چرا که کرمان بهترین اقلیم را حداقل در 11 ماه سال برای بهره وری دارد.

وی می گوید با شرایطی که برای دلار پیش آمده و از آنجایی که این پنلها در انواع مختلف وارد می شوند احتمال افزایش قابل توجه بهای آنها وجود دارد.

ناصری افزود: پشت بام مدرسه رازی و مسجد جامع خرمشهر هم از دیگر نقاطی است که پنلهای خورشیدی در این مکانها برایمان برق تولید می کنند.

در این اواخر هم مسئولان دانشکده علوم پزشکی در اقدامی سطح پشت بام اداره را با پنلهای خورشیدی پوشاندند تا 100 کیلووات برق تولید کنند. خانم پروین معاون توسعه مدیریت دانشکده علوم پزشکی می گوید: برای هر کیلووات برق خورشیدی 50 میلیون تومان هزینه کرده و امیدوارند ظرف مدت سه سال مبلغی را که هزینه کرده اند پس بگیرند.

اما اینها همه کافی نیست برای بهره برداری از گرمایی که می تواند صرف تولیدی پاک شود. 

همچنان که در خیابان راه می روم به همه این حرفا و آمارها فکر می کنم و به ساختمانهایی که هر روز سر به فلک می کشند و شاید مصرف برق را روز افزون بالا می برند، اما اگر فکری بود و عملی، تمام این اهالی بجای مصرف کننده، تولید کننده بودند و حتی درآمدی داشتند به جای مخارج.

نویسنده: خدیجه تقیان