پخش زنده
امروز: -
سرنوشت انقلاب سودان در ابهام؟
تحولات سودان با وجود درخواست معترضان براي برکناري عمرالبشير و بقاياي حکومت30 ساله او، به جابجايي برخي مهره ها و حمايت مشکوک ائتلاف سعودي اماراتي از آن منجر شده است.
بحران اقتصادي و افزايش قيمت سوخت بهانه اي بود که سودان از حدود چهار ماه پيش صحنه تظاهراتي شود که بعدها اين اعتراضات به مطالبه برکناري عمر البشير کشيده شد که به مدت 30 سال قدرت را در اختيار داشت. عمر البشير در واکنش به اين اعتراضات ابتدا به خشونت و بازداشت گسترده مخالفان متوسل شد اما با گسترده شدن دامنه اعتراضات گفت که تغيير بايد از طريق صندوق انتخابات صورت گيرد. اين سخن به اين معني بود که او قصد ندارد تا سال 2020 از قدرت کناره گيري کند.
با اين حال در ميانه ادامه اعتراضات، بطور غيرمنتظره اي عوض بن عوف وزیر دفاع سودان روز پنج‌شنبه 22 فروردین از برکناري عمرالبشير و تشکيل شورای نظامی انتقالی به رياست خود براي يک دوره دو ساله خبر داد و دو روز بعد هم از سمت خود کناره گيري و عبدالفتاح البرهان را به عنوان رئیس شورای نظامی انتقالی معرفی کرد.
اين تحولات و جابجايي قدرت در ميان مهره هاي ارتش در حالي بود که مردم سودان در اعتراضات خود خواستار برکناري تمامي بقاياي حکومت عمرالبشير و تشکيل حکومتي مدني شده و از ارتش خواسته بودند که از روند دموکراتيک براي تغيير حکومت حمايت کند نه اينکه خود قدرت را در دست بگيرد و بدون توجه به مطالبات، قدرت در ميان ارتش جابجا شود.
با وجود بحران اقتصادي و ناکارآمدی نظام سیاسی و تراکم و انباشت نارضایتی مردمي، تجزيه سودان و مسايلي چون مسئله دارفور وطولاني شدن دوره رياست جمهوري عمرالبشير، اين احتمال مي رفت که جايگاه او در معرض تهديد قرار گيرد اما به نظر مي رسد تحولات در راس قدرت نه تنها هيچ سنخيتي با مطالبات معترضان در داخل ندارد بلکه متاثر از دخالت هاي برخي طرف هاي خارجي است و در اين ميان انگشت اتهام به سوي عربستان و امارات است چرا که بلافاصله اين دو کشور از البرهان حمايت کردند.
پادشاه عربستان در پي اين تغييرات فورا دستور ارسال کمک‌های بشردوستانه شامل دارو، فرآورده‌های نفتی و گندم را به سودان صادر کرد و وزارت خارجه امارات نیز در بیانیه‌ای ضمن حمایت از عبدالفتاح برهان، ادعا کرد انتصاب او و تشکیل شورای نظامی انتقالی "اقدامی در راستای عمل به خواسته‌های سودانی‌ها" است.
بر اساس گزارش ها «عبدالفتاح البرهان» فرمانده پیشین نیروی زمینی سودان نقش مهمي در کنار ائتلاف سعودي در تهاجم نظامي به يمن داشته و با هماهنگی «محمد حمدان حمیدتی» فرمانده نیروهای واکنش سریع، بر نیروهای سودانی در یمن نظارت می‌کرد. گزارش ها حاکيست او در سال هاي اخير که عربستان و امارات درگير جنگ يمن بوده او زندگي خود را در حال تردد بین یمن و امارات سپری کرده است.
سودان از ماه مارس سال 2015 با وعده هاي کمک هاي اقتصادي عربستان وامارات دستکم 4 هزار نظامي خود را به يمن فرستاد و حتي عمر البشير براي جلب حمايت سعودي ها روابط ديپلماتيک با ايران را قطع کرد اما پس از اينکه متوجه شد که سعودي ها به هيچ يک از وعده هاي خود عمل نمي کنند از حدود دوسال پيش از در دوستي با ترکيه وارد شد و جزيره سواکن را در ختيار اين کشور قرار داد تا در آن قطب گردشگري ايجاد کند و حتي گزارش هايي از احتمال ايجاد پايگاه نظامي ترکيه در اين جزيره منتشر مي شد که مي توانست نقش آفريني موثري را براي اين کشور در درياي سرخ ايجاد نمايد و از اين جانب هم مصر و هم عربستان احساس تهديد مي کردند.
سودان در موضوع بحران به وجود آمده ميان قطر با عربستان وامارات هم موضع بي طرفي گرفت و حتي در آن مقطع 'الدردیری محمد احمد' وزیر خارجه سودان با سفر به دوحه، پیام البشیر را به امیر قطر تسلیم کرد و حدود سه ماه پيش که سودان در گير اعتراضات بود خود عمرالبشير به دوحه رفت و بطور علنی از قطر، کویت، مصر، روسیه، چین و ترکیه به عنوان کشورهایی که در کنار ملت سودان ایستادند، تشکر کرد.
به نظر مي رسد تشکر او از قطر به معناي دورشدن از عربستان و امارات و نگراني از اين بوده که اين دو کشور سعي دارند از عمرالبشير انتقام بگيرند و از آتش اعتراضات مردمي، مهره اي را به قدرت برسانند که با سياست هاي ابوظبي ورياض هماهنگ ترباشد.
به نظر مي رسد با توجه به سوابق البرهان در جنگ يمن و ارتباطات گسترده او با امارات، اگر اعتراضات مردمي فروکش نمايد، بايد شاهد نزديک تر شدن حکومت نظامي جديد به عربستان و امارات و مشارکت فعال تر سودان در جنگ يمن و حتي تخريب روابط اين کشور با ترکيه وقطر و تضعيف جايگاه اخواني ها بود. چرا که هم عربستان و هم امارات رويکردي ضد اخواني دارند. اما تا کنون اعتراض کنندگان بر ادامه اعتراض تا تشکيل حکومت مدني تاکيد کرده اند و در چنين شرايطي ممکن است اگر اعتراضات تشديد شود با چراغ سبز عربستان و امارات شاهد سرکوب شديد و کشتار معترضان بود.
------------------------------------
با اين حال در ميانه ادامه اعتراضات، بطور غيرمنتظره اي عوض بن عوف وزیر دفاع سودان روز پنج‌شنبه 22 فروردین از برکناري عمرالبشير و تشکيل شورای نظامی انتقالی به رياست خود براي يک دوره دو ساله خبر داد و دو روز بعد هم از سمت خود کناره گيري و عبدالفتاح البرهان را به عنوان رئیس شورای نظامی انتقالی معرفی کرد.
اين تحولات و جابجايي قدرت در ميان مهره هاي ارتش در حالي بود که مردم سودان در اعتراضات خود خواستار برکناري تمامي بقاياي حکومت عمرالبشير و تشکيل حکومتي مدني شده و از ارتش خواسته بودند که از روند دموکراتيک براي تغيير حکومت حمايت کند نه اينکه خود قدرت را در دست بگيرد و بدون توجه به مطالبات، قدرت در ميان ارتش جابجا شود.
با وجود بحران اقتصادي و ناکارآمدی نظام سیاسی و تراکم و انباشت نارضایتی مردمي، تجزيه سودان و مسايلي چون مسئله دارفور وطولاني شدن دوره رياست جمهوري عمرالبشير، اين احتمال مي رفت که جايگاه او در معرض تهديد قرار گيرد اما به نظر مي رسد تحولات در راس قدرت نه تنها هيچ سنخيتي با مطالبات معترضان در داخل ندارد بلکه متاثر از دخالت هاي برخي طرف هاي خارجي است و در اين ميان انگشت اتهام به سوي عربستان و امارات است چرا که بلافاصله اين دو کشور از البرهان حمايت کردند.
پادشاه عربستان در پي اين تغييرات فورا دستور ارسال کمک‌های بشردوستانه شامل دارو، فرآورده‌های نفتی و گندم را به سودان صادر کرد و وزارت خارجه امارات نیز در بیانیه‌ای ضمن حمایت از عبدالفتاح برهان، ادعا کرد انتصاب او و تشکیل شورای نظامی انتقالی "اقدامی در راستای عمل به خواسته‌های سودانی‌ها" است.
بر اساس گزارش ها «عبدالفتاح البرهان» فرمانده پیشین نیروی زمینی سودان نقش مهمي در کنار ائتلاف سعودي در تهاجم نظامي به يمن داشته و با هماهنگی «محمد حمدان حمیدتی» فرمانده نیروهای واکنش سریع، بر نیروهای سودانی در یمن نظارت می‌کرد. گزارش ها حاکيست او در سال هاي اخير که عربستان و امارات درگير جنگ يمن بوده او زندگي خود را در حال تردد بین یمن و امارات سپری کرده است.
سودان از ماه مارس سال 2015 با وعده هاي کمک هاي اقتصادي عربستان وامارات دستکم 4 هزار نظامي خود را به يمن فرستاد و حتي عمر البشير براي جلب حمايت سعودي ها روابط ديپلماتيک با ايران را قطع کرد اما پس از اينکه متوجه شد که سعودي ها به هيچ يک از وعده هاي خود عمل نمي کنند از حدود دوسال پيش از در دوستي با ترکيه وارد شد و جزيره سواکن را در ختيار اين کشور قرار داد تا در آن قطب گردشگري ايجاد کند و حتي گزارش هايي از احتمال ايجاد پايگاه نظامي ترکيه در اين جزيره منتشر مي شد که مي توانست نقش آفريني موثري را براي اين کشور در درياي سرخ ايجاد نمايد و از اين جانب هم مصر و هم عربستان احساس تهديد مي کردند.
سودان در موضوع بحران به وجود آمده ميان قطر با عربستان وامارات هم موضع بي طرفي گرفت و حتي در آن مقطع 'الدردیری محمد احمد' وزیر خارجه سودان با سفر به دوحه، پیام البشیر را به امیر قطر تسلیم کرد و حدود سه ماه پيش که سودان در گير اعتراضات بود خود عمرالبشير به دوحه رفت و بطور علنی از قطر، کویت، مصر، روسیه، چین و ترکیه به عنوان کشورهایی که در کنار ملت سودان ایستادند، تشکر کرد.
به نظر مي رسد تشکر او از قطر به معناي دورشدن از عربستان و امارات و نگراني از اين بوده که اين دو کشور سعي دارند از عمرالبشير انتقام بگيرند و از آتش اعتراضات مردمي، مهره اي را به قدرت برسانند که با سياست هاي ابوظبي ورياض هماهنگ ترباشد.
به نظر مي رسد با توجه به سوابق البرهان در جنگ يمن و ارتباطات گسترده او با امارات، اگر اعتراضات مردمي فروکش نمايد، بايد شاهد نزديک تر شدن حکومت نظامي جديد به عربستان و امارات و مشارکت فعال تر سودان در جنگ يمن و حتي تخريب روابط اين کشور با ترکيه وقطر و تضعيف جايگاه اخواني ها بود. چرا که هم عربستان و هم امارات رويکردي ضد اخواني دارند. اما تا کنون اعتراض کنندگان بر ادامه اعتراض تا تشکيل حکومت مدني تاکيد کرده اند و در چنين شرايطي ممکن است اگر اعتراضات تشديد شود با چراغ سبز عربستان و امارات شاهد سرکوب شديد و کشتار معترضان بود.
------------------------------------
رضا محمدمراد
نظر شما