پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب
تالاب های استان اردبیل ، نیازمند توجه بیشتر
تالاب های استان اردبیل جزو زیباترین و منحصربفردترین آبگیرهای ایران هستند و حفاظت از آنها نیازمند توجه بیشتر است.
آبگیرها و تالاب ها از حیاتی ترین زیستگاه های طبیعی جانواران و گیاهان هستند و نقش حیاتی در حفظ تعادل زیستی هر منطقه دارند.
اتحاديه بين‌المللي حفاظت از طبيعت و منابع طبيعي (IUCN) در اولين اجلاس خود در سال 1971 که در شهر رامسر برگزار شد ، در کنواسیونی كه به كنوانسيون رامسر معروف است تالاب را چنین تعریف می کند: به کلیه مناطق مردابي، آب مانده و اراضي سياه خيس باتلاقي، بركه ها اعم از مصنوعي يا طبيعي، بطور دائم يا موقت که داراي آب ساكن يا جاري، با مزه آب شيرين، شور یا لب شور باشند و هم چنين مناطق ساحلي درياها كه هنگام جذر، ارتفاع آب بيشتر از 6 متر نباشد، تالاب گفته مي شود.
استان اردبیل از نظر دارا بودن تالاب ها ، زیستگاه های طبیعی و مناطق تحت حفاظت و شكار ممنوع ، جزو مناطق برخوردار کشور است .
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، علی احدزاده دکتری محیط زیست و مدرس دانشگاه های اردبیل درباره اهمیت تالاب ها می گوید: تالابها از سرمایه‌‌‌های با ارزش هر منطقه محسوب می‌‌شوند و علاوه بر حفظ تعادل زیستی و تنظیم آب های زیرزمینی در محیط پیرامون ، محلی مناسب برای زادآوری ماهیان و سایر آبزیان ، حیات گیاهان خاص و مهاجرت انبوه پرندگان مهاجر از سراسر دنیا است و جزو منابع ارزشمند اقتصادی و جاذبه های گردشگری محسوب می شوند.
وی ادامه می دهد : کمک به تامین آب و غذا ، تنوع زیستی، كنترل سیلاب و خشكسالی، جذب كربن و سایر آلاینده ها، كنترل گرد و غبار و پاكسازی هوا، از جمله مزایای این زیست بوم های با ارزش است.
فاطمه جعفری پژوهشگر مسائل زیست محیطی استان اردبیل می گوید استان اردبیل دارای 64 عرصه آبی و تالابی شناسایی شده است كه از این تعداد 51 تالاب دارای ارزش زیستگاهی است و 46 تالاب هم به عنوان تالاب های طبیعی شناخته شده اند .
وی با بیان اینکه تالاب های دریاچه نئور، شورابیل ، سد میل مغان ، تالاب تپراق کندی و پته خور از مهم ترین تالاب های طبیعی استان اردبیل هستند می افزاید : بیش از 18 گونه آبزی و ماهی در تالابها زندگی می کنند و تالاب های استان همه ساله پذیرای بالغ بر 40 هزار قطعه از انواع پرندگان مهاجر و بعضا کمیاب هستند و به همین دلیل اکثر این تالاب ها به عنوان مناطق شکار ممنوع تعیین شده اند.
تالاب های در معرض تهدید
صادق پناهی فعال زیست محیطی می گوید برخی از تالاب های استان اردبیل در معرض تهدید هستند و اگر در احیا و حفاظت آنها کوشیده نشود در آینده ممکن است مانند برخی تالاب های معروف کشور از بین بروند.
وی با بیان اینکه اکوسیستم طبیعی برخی تالاب های استان تغییر یافته و یا در حال تغیییر است تصریح می کند: پرداخت نشدن حق آبه تالاب ها در برخی سال های گذشته ، هجوم گونه های جانوری مهاجم به دلیل دستکاری انسانی و مهمتر از همه ورود پسماند و پساب های مناطق مسکونی ، صنعتی و کشاورزی به برخی تالاب ها از مهمترین عوامل تهدیدزا برای ماندگاری زیستگاههای طبیعی ارزشمند است.
وی توضیح می دهد: در درياچه نئور جمعیت میگوهای گاماروس به دلیل رهاسازی ماهیان کاراس که گونه ای سمج از ماهی کپور هستند، تقریبا منقرض شده است و در نتیجه ماهی های قزل آلای رنگین کمانی این دریاچه غذای اصلی خود را از دست داده و حیات آنها نیز در نئور خاتمه یافته است. همچنین به دلیل دخالت های انسانی آب دریاچه شورابیل از شوری به شیرینی تغییر یافته و در اصل اکوسیستم آن به هم خورده است. همچنین تالاب های گنجگاه، نوشار، شورگل، تالاب ملا احمد، پته خور و میل مغان نیز به دلیل به هم خوردن اکوسیستم طبیعی یا برداشت بی رویه منابع آبی، ورود آلودگی سموم و کودهای کشاورزی، و ... در معرض نابودی قرار گرفته اند.
«ابراهیم فتاحی» دیگر کارشناس محیط زیست استان اردبیل آسیب های ناشی از ورود فاضلاب به برخی تالاب های استان را جدی می داند و می گوید: تخریب تالاب «بوربور» در مجاورت شهرک صنعتی شماره دو اردبیل مثال بارزی در این مورد است. در هنگام ایجاد این شهرک مطالعات زیست محیطی ایجاب می کرد تصفیه خانه مناسبی برای واحدهای صنعتی ایجاد شود اما پس از گذشت سالها و غفلت از این مهم؛ تالاب مجاور این شهرک به یک برکه فاضلاب تبدیل شده است.
نگاه دولت
استاندار اردبیل می گوید از آنجا که توسعه استان اردبیل بر مبنای گردشگری و کشاورزی است ، حفظ محیط زیست در این استان اهمیت مضاعفی دارد.
اکبر بهنامجو می افزاید : حفظ و حراست از تالاب ها از اولویت های زیست محیطی دولت است و در همین خصوص دولت آیین نامه اجرایی حفاظت و مدیریت تالاب ها را مصوب کرده و با حمایت مجلس شورای اسلامی به تصویب رسانده است و در واقع برای اولین بار قانون جامع حفاظت از تالاب ها در این دولت شكل گرفت.
وی تصریح می کند: طبق ماده یك این قانون هر نوع تخریب تالاب ها ممنوع است و برای حراست، حفاظت و ارتقای آن باید به مواردی از جمله رویكرد مدیریت زیست بومی و تامین حقابه آن توجه داشت.
استاندار اردبیل با اشاره به طرح های در دست اجرا برای احداث یا توسعه تصفیه خانه فاضلاب در شهرهای مختلف استان می گوید: وجود کاستی در جمع آوری پساب در برخی مناطق مسکونی استان قابل کتمان نیست اما با توسعه تدریجی تصفیه خانه فاضلاب شهرها یا تکمیل تصفیه خانه های در حال احداث ، این معضل به تدریج رفع خواهد شد .
اقدامات انجام شده
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان اردبیل با اشاره به تدوین شناسنامه تالاب های استان اردبیل در سالهای اخیر می گوید: ایجاد دبیرخانه مدیریت زیست بومی تالاب های استان ، تهیه نقشه ، شناسنامه و بانك اطلاعاتی تالاب ها، آنالیز مستمر عوامل آلاینده تالاب ها و استقرار سیستم پایش آنلاین در تالاب میل مغان ، مطالعه و اجرای طرح پایلوت احیای دریاچه نئور از جمله اقدامات اداره كل محیط زیست استان در این بخش بوده است.
محمد خداپرست از معرفی تالاب میل مغان برای ثبت در کنوانسیون بین المللی تالابها خبر می دهد و درباره توجه به حفظ حیات گونه های جانوری در پیرامون تالابها می گوید: یگانهای حفاظت محیط زیست سعی می کنند در فصول گردشگری و کوچ پرندگان مهاجر حضور پررنگتری در زیستگاههای حیات وحش و به ویژه تالاب ها داشته باشند.
این مسئول یادآور می شود: حفاظت مناسب از تالاب ها به همکاری مستمر دستگاه های اجرایی ذی ربط ، توسعه آموزش های زیست محیطی و همکاری عمومی نیاز دارد.
برای پیشگیری از مرگ تالاب ها و حفاظت از این اکوسیستم های باارزش، باید همه مردم و مسئولان احساس وظیفه کنند . همچنین نقش فعالان زیست محیطی و رسانه ها به ویژه صدا و سیما در رصد آخرین وضعیت تالابها و یادآوری اهمیت آن ، به افزایش مسئولیت پذیری عمومی در قبال تالاب ها کمک خواهد کرد.
* نویسنده : یاشار پورمجید
اتحاديه بين‌المللي حفاظت از طبيعت و منابع طبيعي (IUCN) در اولين اجلاس خود در سال 1971 که در شهر رامسر برگزار شد ، در کنواسیونی كه به كنوانسيون رامسر معروف است تالاب را چنین تعریف می کند: به کلیه مناطق مردابي، آب مانده و اراضي سياه خيس باتلاقي، بركه ها اعم از مصنوعي يا طبيعي، بطور دائم يا موقت که داراي آب ساكن يا جاري، با مزه آب شيرين، شور یا لب شور باشند و هم چنين مناطق ساحلي درياها كه هنگام جذر، ارتفاع آب بيشتر از 6 متر نباشد، تالاب گفته مي شود.
استان اردبیل از نظر دارا بودن تالاب ها ، زیستگاه های طبیعی و مناطق تحت حفاظت و شكار ممنوع ، جزو مناطق برخوردار کشور است .
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، علی احدزاده دکتری محیط زیست و مدرس دانشگاه های اردبیل درباره اهمیت تالاب ها می گوید: تالابها از سرمایه‌‌‌های با ارزش هر منطقه محسوب می‌‌شوند و علاوه بر حفظ تعادل زیستی و تنظیم آب های زیرزمینی در محیط پیرامون ، محلی مناسب برای زادآوری ماهیان و سایر آبزیان ، حیات گیاهان خاص و مهاجرت انبوه پرندگان مهاجر از سراسر دنیا است و جزو منابع ارزشمند اقتصادی و جاذبه های گردشگری محسوب می شوند.
وی ادامه می دهد : کمک به تامین آب و غذا ، تنوع زیستی، كنترل سیلاب و خشكسالی، جذب كربن و سایر آلاینده ها، كنترل گرد و غبار و پاكسازی هوا، از جمله مزایای این زیست بوم های با ارزش است.
فاطمه جعفری پژوهشگر مسائل زیست محیطی استان اردبیل می گوید استان اردبیل دارای 64 عرصه آبی و تالابی شناسایی شده است كه از این تعداد 51 تالاب دارای ارزش زیستگاهی است و 46 تالاب هم به عنوان تالاب های طبیعی شناخته شده اند .
وی با بیان اینکه تالاب های دریاچه نئور، شورابیل ، سد میل مغان ، تالاب تپراق کندی و پته خور از مهم ترین تالاب های طبیعی استان اردبیل هستند می افزاید : بیش از 18 گونه آبزی و ماهی در تالابها زندگی می کنند و تالاب های استان همه ساله پذیرای بالغ بر 40 هزار قطعه از انواع پرندگان مهاجر و بعضا کمیاب هستند و به همین دلیل اکثر این تالاب ها به عنوان مناطق شکار ممنوع تعیین شده اند.
تالاب های در معرض تهدید
صادق پناهی فعال زیست محیطی می گوید برخی از تالاب های استان اردبیل در معرض تهدید هستند و اگر در احیا و حفاظت آنها کوشیده نشود در آینده ممکن است مانند برخی تالاب های معروف کشور از بین بروند.
وی با بیان اینکه اکوسیستم طبیعی برخی تالاب های استان تغییر یافته و یا در حال تغیییر است تصریح می کند: پرداخت نشدن حق آبه تالاب ها در برخی سال های گذشته ، هجوم گونه های جانوری مهاجم به دلیل دستکاری انسانی و مهمتر از همه ورود پسماند و پساب های مناطق مسکونی ، صنعتی و کشاورزی به برخی تالاب ها از مهمترین عوامل تهدیدزا برای ماندگاری زیستگاههای طبیعی ارزشمند است.
وی توضیح می دهد: در درياچه نئور جمعیت میگوهای گاماروس به دلیل رهاسازی ماهیان کاراس که گونه ای سمج از ماهی کپور هستند، تقریبا منقرض شده است و در نتیجه ماهی های قزل آلای رنگین کمانی این دریاچه غذای اصلی خود را از دست داده و حیات آنها نیز در نئور خاتمه یافته است. همچنین به دلیل دخالت های انسانی آب دریاچه شورابیل از شوری به شیرینی تغییر یافته و در اصل اکوسیستم آن به هم خورده است. همچنین تالاب های گنجگاه، نوشار، شورگل، تالاب ملا احمد، پته خور و میل مغان نیز به دلیل به هم خوردن اکوسیستم طبیعی یا برداشت بی رویه منابع آبی، ورود آلودگی سموم و کودهای کشاورزی، و ... در معرض نابودی قرار گرفته اند.
«ابراهیم فتاحی» دیگر کارشناس محیط زیست استان اردبیل آسیب های ناشی از ورود فاضلاب به برخی تالاب های استان را جدی می داند و می گوید: تخریب تالاب «بوربور» در مجاورت شهرک صنعتی شماره دو اردبیل مثال بارزی در این مورد است. در هنگام ایجاد این شهرک مطالعات زیست محیطی ایجاب می کرد تصفیه خانه مناسبی برای واحدهای صنعتی ایجاد شود اما پس از گذشت سالها و غفلت از این مهم؛ تالاب مجاور این شهرک به یک برکه فاضلاب تبدیل شده است.
نگاه دولت
استاندار اردبیل می گوید از آنجا که توسعه استان اردبیل بر مبنای گردشگری و کشاورزی است ، حفظ محیط زیست در این استان اهمیت مضاعفی دارد.
اکبر بهنامجو می افزاید : حفظ و حراست از تالاب ها از اولویت های زیست محیطی دولت است و در همین خصوص دولت آیین نامه اجرایی حفاظت و مدیریت تالاب ها را مصوب کرده و با حمایت مجلس شورای اسلامی به تصویب رسانده است و در واقع برای اولین بار قانون جامع حفاظت از تالاب ها در این دولت شكل گرفت.
وی تصریح می کند: طبق ماده یك این قانون هر نوع تخریب تالاب ها ممنوع است و برای حراست، حفاظت و ارتقای آن باید به مواردی از جمله رویكرد مدیریت زیست بومی و تامین حقابه آن توجه داشت.
استاندار اردبیل با اشاره به طرح های در دست اجرا برای احداث یا توسعه تصفیه خانه فاضلاب در شهرهای مختلف استان می گوید: وجود کاستی در جمع آوری پساب در برخی مناطق مسکونی استان قابل کتمان نیست اما با توسعه تدریجی تصفیه خانه فاضلاب شهرها یا تکمیل تصفیه خانه های در حال احداث ، این معضل به تدریج رفع خواهد شد .
اقدامات انجام شده
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان اردبیل با اشاره به تدوین شناسنامه تالاب های استان اردبیل در سالهای اخیر می گوید: ایجاد دبیرخانه مدیریت زیست بومی تالاب های استان ، تهیه نقشه ، شناسنامه و بانك اطلاعاتی تالاب ها، آنالیز مستمر عوامل آلاینده تالاب ها و استقرار سیستم پایش آنلاین در تالاب میل مغان ، مطالعه و اجرای طرح پایلوت احیای دریاچه نئور از جمله اقدامات اداره كل محیط زیست استان در این بخش بوده است.
محمد خداپرست از معرفی تالاب میل مغان برای ثبت در کنوانسیون بین المللی تالابها خبر می دهد و درباره توجه به حفظ حیات گونه های جانوری در پیرامون تالابها می گوید: یگانهای حفاظت محیط زیست سعی می کنند در فصول گردشگری و کوچ پرندگان مهاجر حضور پررنگتری در زیستگاههای حیات وحش و به ویژه تالاب ها داشته باشند.
این مسئول یادآور می شود: حفاظت مناسب از تالاب ها به همکاری مستمر دستگاه های اجرایی ذی ربط ، توسعه آموزش های زیست محیطی و همکاری عمومی نیاز دارد.
برای پیشگیری از مرگ تالاب ها و حفاظت از این اکوسیستم های باارزش، باید همه مردم و مسئولان احساس وظیفه کنند . همچنین نقش فعالان زیست محیطی و رسانه ها به ویژه صدا و سیما در رصد آخرین وضعیت تالابها و یادآوری اهمیت آن ، به افزایش مسئولیت پذیری عمومی در قبال تالاب ها کمک خواهد کرد.
* نویسنده : یاشار پورمجید
نظر شما