ورود فرونشست زمین در تهران به مرحله بحرانی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه "زمین ۳۶۰ درجه" با موضوع خطر فرونشست زمین در تهران با حضور آقای مهرداد کتال محسنی معاون فنی محیط زیست استان تهران و آقای رضا شهبازی مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، مهندسی و زیست محیطی از آنتن رادیو گفتگو پخش شد.
آقای کتال محسنی در ابتدا، با ارائه تعریفی از پدیده فرونشست زمین اظهار داشت: فرونشست زمین، زخمِ سرباز کرده زمین در اثر بهره برداری بی رویه و فعالیت‌های نامناسب اقتصادی و اجتماعی انسان‌ها بر روی زمین است.
معاون فنی محیط زیست استان تهران پدیده فرونشست زمین در تهران را به دلیل تمرکز ۲۱ درصدی جمعیت و ۳۰ درصد از فعالیت‌های اقتصادی، صنعتی، کشاورزی، خدماتی در تهران و البرز و استفاده بیش از ۱۱۰ درصدی از منابع آب‌های قابل برداشت، یک پدیده بدیهی دانست.
آقای کتال محسنی با بیان اینکه فرونشست زمین از مرحله هشدار گذشته و به مرحله بحران رسیده تصریح کرد: دولت و مسئولان آموزش ها، ابزارها، فناوری و زیرساخت‌های لازم را برای مردم تهیه نکرده اند و مردم هم اصول را رعایت نمی‌کنند.
معاون فنی محیط زیست استان تهران در ادامه مطلب، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، محیط زیست، مجلس و دانشگاه‌ها را در وقوع این پدیده مقصر خواند و گفت: محیط زیست با این قد و قواره قادر به انجام وظایف اصلی خود به نحو احسن نیست و امیدواریم در آستانه ۵۰ ساله شدن، نیرو و اعتبارات و تجهیزات لازم در اختیار سازمان قرار گیرد تا نقش خود را ایفا کند.
این مقام مسئول همچنین بر ارائه آموزش‌های زیست محیطی به مردم تأکید کرد و گفت: آگاهی بخشی و آموزش استفاده بهینه از منابع به مردم تا حد زیادی پدیده‌ها و مخاطرات محیط زیستی را کاهش خواهد داد.
آقای کتال محسنی با بیان اینکه پدیده فروریزش، بیشتر در داخل محدوده شهری در اثر حفاری‌های مترو اتفاق افتاده گفت: فرونشست در منطقه جنوب و جنوب غربی تهران حدفاصل مناطق مسکونی و کشاورزی و مهاجر پذیر مانند ورامین، پاکدشت و دشت‌های مختلف رخ داده است.
معاون فنی محیط زیست استان تهران با اشاره به راهکار‌های کاهش پدیده فرونشست مطرح کرد: کشور‌های پیشرفته از پساب و فاضلاب تولید شده بیش از هفت بار استفاده می‌کنند، اما ما دو بار و آن هم در برخی موارد از این آب‌ها استفاده می‌کنیم، در حالی که ما با کمبود شدید منابع آبی هم مواجهیم.
وی با تأکید بر لزوم توجه به آمایش سرزمین و توان اکولوژیک هر منطقه بیان کرد: متاسفانه پروژه‌های بزرگ از جمله سدسازی‌ها و انتقال آب بین حوضه‌ای مطابق با معیار‌های محیط زیستی نیست.
در ادامه این برنامه، آقای شهبازی با اشاره به تعریف یونسکو از پدیده فرونشست بیان کرد: نشست محدوده وسیعی از سطح زمین در امتداد یک محور قائم و به دلایل مختلف با عنوان "فرونشست" شناخته می‌شود.
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، مهندسی و زیست محیطی با اشاره به اینکه فرونشست پدیده جدیدی نیست، گفت: این پدیده حدود از ۸۰ سال گذشته در جنوب کالیفرنیا و در سطح وسیعی آغاز شد و امروز این پدیده یکی از پیامد‌های دنیای مدرن محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه نرخ فرونشست در ایران دو مرتبه پایش شده است، عنوان کرد: دشت‌های مختلف کشور با پدیده فرونشست مواجهند و دشت‌هایی مانند کویر مرکزی در جنوب سمنان که با این پدیده درگیر نیستند به دلیل عدم سکونت در آن است.
آقای شهبازی با اشاره به اینکه ۵۰ درصد منابع آب در استان تهران در بخش شهری استفاده می‌شود، افزود: ۳۰ مترمکعب آب در ثانیه معادل سه رودخانه پرآب کرج وارد تهران و مصرف می‌شود و بیشتر از این میزان، از آب چاه‌های تهران برای فضای سبز و توسعه شهر تهران برداشت می‌شود.
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، مهندسی و زیست محیطی به هم خوردن چرخه طبیعی آب را دلیل عمده فرونشست‌ها عنوان کرد و گفت: آبخوان‌ها در طول هزاران سال تغذیه شدند و این چرخه در گذشته طبیعی بود، اما امروزه این چرخه به هم خورده است.
این مقام مسئول ادامه داد: بازگشت به چرخه طبیعی موجب بهبود وضعیت می‌شود، اما در حال حاضر با توجه به توسعه شدید تهران امکان چنین کاری وجود ندارد.
آقای شهبازی ضرورت فرهنگ سازی استفاده بهینه از منابع آبی و آمایش سرزمینی را متذکر شد و گفت: بیشترین جمعیت ایران در خشک‌ترین مناطق کشور از جمله تهران، کرج، اصفهان، مشهد و تبریز متمرکز شده اند و این یک مسئله اساسی است.