امکان تامین آب کشاورزی ، 30 درصد بیشتر از میزان متوسط

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای رضا اردکانیان در مراسم آغاز بهره برداری از طرح‌های ملی در استان سیستان و بلوچستان، افزود: امروز قطار پویش هر هفته الف ب ایران، بعد از استان‌های تهران، ایلام و مرکزی، در سال ۹۹ در استان سیستان توقف دارد.
وی با بیان اینکه ما به شکرانه نعمت الهی و بارش رحمت، جهش تولید را به معنای واقعی کلمه با استفاده صحیح و بهینه از این نعمت محقق خواهیم کرد گفت: در اولین روز از سومین ماه بهار، شاهد این هستیم که بیش از ۳۰۰ میلیمتر بارش در سال آبی داشتیم و در مقایسه با ۵۰ سال اخیر، سال آبی ۹۸ و ۹۹، چهارمین سال پربارش کشور است.
آقای اردکانیان با اشاره به اینکه سد‌ها به میزان قابل ملاحظه‌ای پر شده اند و حجم خالی آن‌ها برای کنترل و تسکین سیلاب‌های محتمل است ابراز امیدواری کرد: در خرداد نیز این بارش‌ها در نقاط مختلف کشور ادامه داشته باشد.
وی با اشاره به وضعیت بهتر سفره‌های زیرزمینی با وجود بارش‌های اخیر گفت: متاسفانه به علت سال‌های خشک متمادی و البته در برخی نقاط استفاده بی رویه‌ای که از منابع زیرزمینی شد، ما تقریبا به طور متوسط پنج و هشت دهم میلیارد متر مکعب کسری در سفره‌های زیرزمینی داشتیم و در دو سال اخیر در وضعیتی هستیم که یک میلیارد متر مکعب از این کسری جبران شده، علاوه بر این از ۱۵۰ تالاب کشور، ۵۰ تالاب اصلی و مهم از ۴۰ تا ۱۰۰ درصد آب گیری شد.
وزیر نیرو با بیان اینکه آب نقش مهمی به عنوان محرک اصلی و عامل اصلی در کشاورزی دارد افزود: امروز به طور متوسط ۷۰ درصد آب مصرفی در دنیا در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و البته کشور‌هایی دردنیا هستند که مصرف آب آن‌ها در بخش کشاورزی به علت استفاده صحیح نکردن از این منبع، از میزان متوسط خیلی بیشتر است و متاسفانه ما هم جزو همین گروه هستیم و امیدواریم با برنامه ریزی‌های صورت گرفته بتوانیم به میزان متوسط جهانی نزدیک شویم.
آقای اردکانیان گفت: از ۱۷۰۰ میلیون هکتار اراضی کشاورزی، فقط حدود ۳۰۰ میلیون هکتار در دنیا اراضی آبی است، اما همین ۳۰۰ میلیون هکتار غذای بیش از ۴۰ درصد را تامین می‌کند، مواد غذایی از این طریق قطعا به شکل مناسب تری تامین می‌شود. کشور ما هم جزو کشور‌هایی است که اراضی آبی قابل ملاحظه‌ای دارد و ما پنجمین کشور در دنیا از این نظر هستیم.
وی افزود: بعد از چین، هند، ایالات متحده و پاکستان، ایران با هشت میلیون و ۴۶۰ هزار هکتار اراضی آبی، در این لیست در رتبه پنجم قرار دارد، این به آن معناست که ما در حالی که در دنیا برای هر هزار نفر، ۴۰ هکتار اراضی آبی به طور متوسط هست، اما در کشور ما برای هر هزار نفر میزان اراضی آبی حدود ۱۰۰ هکتار است یعنی دو و نیم برابر متوسط جهانی و این حکایت از آن دارد که ظرفیت‌های بالقوه آب و خاک در کشور ما و موقعیت کنترل و مهار آب‌ها در وضعیت خوبی است.
آقای اردکانیان گفت: ما نه تنها برای جمعیت فعلی بلکه برای جمعیت بیش از این نیز می‌توانیم با اتخاذ روش‌های صحیح در آب یاری و الگو‌های مناسب در کشت، غذا ویا محصول خشک بیشتری را تدارک کنیم.
وی در خصوص روش شبکه‌های آبیاری زه کشی که روش صحیح استفاده در اراضی آبی است خاطرنشان کرد: مجموع ظرفیتی که ما در کشور داریم دو میلیون و ۸۶۰ هزار هکتار است یعنی اگر ما همه شبکه‌های اصلی و فرعی را اجرا کنیم، این سطح از اراضی آبی ما می‌تواند دارای شبکه‌های اصلی باشند به لحاظ نزدیکی به آب سد‌ها و موقعیتشان در رودخانه‌ها.
آقای اردکانیان گفت: خوشبختانه در حال حاضر از این دو میلیون و ۸۶۰ هزار هکتار ظرفیت، حدود دو میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار دارای شبکه هستند.
وی افزود: برای نمونه در دولت یازدهم و از نیمه سال ۹۲ تا کنون ۳۰۱ هزار هکتار شبکه اصلی اجرا شده و این مسیر ادامه خواهد داشت که تا پایان دولت دوازدهم به بیش از ۳۳۰ هزار هکتار خواهیم رسید.
وزیر نیرو به استان سیستان و بلوچستان اشاره کرد و گفت: این استان، حدود ۱۱ درصد از وسعت خاک ایران را به خود اختصاص داده، اما مساله اصلی ما بحث نحوه کشاورزی و انتخاب الگوی کشت در این استان نیست.
آقای اردکانیان افزود: به علت شرایط طبیعی این منطقه، باد‌های ۱۲۰ روزه و سیلاب‌های وسیع، موضوع لایروبی و مهندسی رودخانه هاو البته همکاری نزدیک با کشور‌های همسایه و دریافت حق آبه‌های قانونی از رودخانه هیرمند در سرفصل برنامه‌های ماست.
وی گفت: خوشبختانه با توجهی که دولت داشته و منابع قابل ملاحظه‌ای که به ویژه از سال گذشته بعد از سیلاب بهار ۹۸ برای وزارت نیرو فراهم شده، در این استان، بیش از ۳ میلیون متر مکعب رسوب برداری از رودخانه‌های اصلی داشتیم، این موجب شده که ما ظرفیت آب گذری رودخانه سیستان را از ۳۱۰۰ مترمکعب در ثانیه به ۳۶۰۰ متر مکعب در ثانیه افزایش دهیم، تمام سردهنه‌ها لایروبی شدند و موجب شده که ظرفیت آب گذری رودخانه تا ۴۵ درصد افزایش پیدا کند.
آقای اردکانیان افزود: اینکه ما در طول سال گذشته تا آغاز بهار، سیلاب‌های متعددی در جنوب شرق داشتیم که خوشبختانه همانطور که موردتاکید بود این سیلاب‌ها بیشتر نفع بود تا نقمت و نعمت بود برای ما، به ویژه به علت حدود ۴ برابر هزینه کردن و فعالیت در امر مدیریت رودخانه‌ها بوده است.
وزیر نیرو گفت: امروز در خصوص یکی از طرح‌های مهمی که در استان سیستان یا در سطح کشور که درباره شبکه‌های آبیاری زه کشی هست و موسوم به طرح ۴۶ هزار هکتاری است، سهم و بخش وزارت نیرو را خدمت شما و مردم گزارش دهیم و بخش تامین آب آن که بر عهده وزارت نیرو بوده، در قالب سه طرح افتتاح شود.
آقای اردکانیان افزود: ما وظیفه داشتیم ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب را در طول سال به شکل مطمئن و تضمین شده برای این اراضی فراهم کنیم که بخشی از آن نزولاتی است که در استان وجود دارد و منابع آب سطحی و سد‌هایی که هست شامل چاه نیمه‌ها، و بخش دیگر آن به مهندسی رودخانه‌ها و لایروبی‌ها برمی گردد.
وی دربار این سوال رئیس جمهور مبنی بر اینکه مقصود این است که این ۴۰۰ میلیون مترمکعب برای کل ۴۶ هزار هکتار است یا موضوعی که امروز افتتاح می‌شود؟ گفت: برای کل ۴۶ هزار هکتار است.
آقای اردکانیان افزود: موضوع از اینجا شروع شد که ابتدا وزارت نیرو بعد از سفر ۹۳ شما (رئیس جمهور)، اعلام کند که چه میزان آب با توجه به وضعیت استان و شرایط روان آب‌ها و بارش‌ها می‌تواند تامین کند که بر اساس مطالعات انجام شده، به ۴۰۰ میلیون متر مکعب در سال رسیدیم که اراضی متناسب با این حجم آب، ۴۶ هزار هکتار است.
وی در پاسخ به سوال دیگر رئیس جمهور مبنی بر اینکه در سال‌های خشک سالی چه اقدامی انجام می‌شود؟ گفت: مخازن احداث شده صد درصد به عنوان سد ساخته شده، و مخازن نیمه طبیعی که تحت عنوان چاه نیمه‌ها که حجم آن حدود یک و نیم میلیارد مترمکعب در استان است، به گونه‌ای مدیریت خواهد شد که ما بتوانیم دوره‌های خشک را با ظرفیت‌های حداقلی تامین کنیم.
وزیر نیرو افزود: به عنوان نمونه یکی از منابع ما برای آب این اراضی، چاه نیمه چهاراست، ما در این چاه نیمه، دو طرح را تعریف کردیم که یکی از آن‌ها به اتمام رسیده و امروز افتتاح می‌شود که این پروژه، خروجی مستقل چاه نیمه چهار برای ۴۶ هزار هکتاری است به حجم ۲۴۰ میلیون متر مکعب در سال.
آقای اردکانیان گفت: همزمان، طرح دیگری را شروع کردیم برای استفاده از حجم مرده چاه نیمه چهار که آن هم امکان ۱۴۰ میلیون متر مکعب را در سال‌های خشک می‌تواند فراهم کند که ۹۲ درصد پیشرفت دارد که در همین دوره به اتمام خواهد رسید، اما به علت سال خوبی که پارسال و امسال داشتیم، اولویت یک ما تکمیل آن طرح نبوده است.
وی به سه اقدام مهم در استان سیستان و بلوچستان اشاره کرد و افزود: یکی خروجی مستقل چاه نیمه چهار برای اراضی ۴۶ هزار هکتاری است که به طور مشخص هدف آن تامین آب کشاورزی است.
آقای اردکانیان مهندسی رودخانه و لایروبی‌ها را یکی دیگر از اقدامات مهم و بزرگ بیان کرد و گفت: اثر مثبت آن بر روی همه منابع آب ماست، کاری که امسال صورت گرفت حتی موجب شد، سیلاب‌هایی که در هفته‌های اخیر داشتیم به میزان قابل ملاحظه بدون اینکه خسارت به اراضی کشاورزی برساند وارد تالاب بین المللی هامون شود و رودخانه سیستان نقش مهمی در این زمینه دارد.
وی سازه کنترلی بین چاه نیمه یک و چاه نیمه سه را طرح فوق العاده مهمی دانست که برای تضمین آب شرب با کیفیت برای زاهدان و زابل و شهر‌های دیگر در منطقه انجام شده است.
آقای اردکانیان گفت: چاه نیمه سه، چاه نیمه عمیقی است، سطح کمتر و تبخیر کمتری دارد و آب با کیفیت تری را می‌شود از آنجا برای مصارف شرب اختصاص داد.
وی افزود: تا کنون اینگونه بود که اتصال این دو چاه نیمه، یک اتصال طبیعی بوده و به طور طبیعی، بحث آب شرب در برخی مواقع با مخاطره مواجه می‌شده، و این سازه کنترلی بیش از یک صد میلیارد تومان هزینه شده و نقش مهمی را در تضمین تامین آب با کیفیت شرب خواهد داشت و به نوعی مصرف شرب و کشاورزی را تفکیک می‌کند.