رئیس کاخ سفید چطور انتخاب می شود؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، انتخابات ریاست‌ جمهوری آمریکا همیشه در اولین سه‌شنبه ماه نوامبر برگزار می‌شود که این بار نیز انتخابات چهل و ششمین رئیس‌جمهور در روز سوم نوامبر یا 13 آبان برگزار خواهد شد.

دلیل انتخاب چنین روزی به قرن 19 بر می گردد که آمریکایی های کشاورز در ماه نوامبر کار برداشت محصول را تمام می کردند و حالا فارغ از کار و معیشت می توانستند در انتخابات شرکت کنند.

قانون گذاران آمریکایی تصمیم گرفتند روز سه شنبه را برای انتخابات برگزینند تا مردم بتوانند از راه های دور خود را به مراکز رأی گیری برسانند. در آن زمان، رسیدن به محل رأی گیری، به دلیل نبود جاده های مناسب و صعب العبوری راه ها، گاهی یک روز کامل وقت می گرفت. همچنان و هر 4 سال یکبار، انتخاب رئیس کاخ سفید با طلوع خورشید سه شنبه خاص ماه نوامبر گره خورده است.

آراء ایالتی

رئیس‌جمهور آمریکا که در واقع رئیس‌جمهور ایالت‌های آمریکا است؛ بر اساس قانون اساسی این کشور هر کس که در آمریکا به دنیا آمده، 14 سال متوالی در این خاک زندگی کرده و حداقل 35 سال سن داشته باشد، می‌تواند در انتخابات نامزد شود.

اما؛ نظام انتخاباتی آمریکا 2 حزبی است، یعنی همیشه رقابت بین دو حزب جمهوریخواه و دموکرات برقرار است، گرچه در قانون اساسی آمریکا به دو حزبی بودن انتخابات اشاره ای نشده است و هرچند سایر احزاب و نهادهای مستقل هم می توانند در انتخابات شرکت کنند، اما در زمین بازی، شانس موفقیت آنها بسیار کم است و عملاً انتخاب رسمی بین دو نامزد از دو حزب اصلی برگزار می‌شود.

مرحله مقدماتی

انتخابات درون حزبی در سیستم انتخاباتی آمریکا همیشه دو نامزد اصلی، از دل رقابت سخت درون حزبی بیرون می آیند، رقابتی که به آن انتخابات مقدماتی درون احزاب می‌گویند. هر عضو حزب که بخواهد برای مناصب دولتی نامزد شود، باید ابتدا آرا درون حزبی را کسب کند.

بدین ترتیب که مردم عادی می‌توانند برای انتخابات درون حزبی ایالت خودشان ثبت نام کنند و رای دهند، نامزدی که بتواند بیشترین مجموع رای ایالت ها را به دست بیاورد، به عنوان نامزد رسمی و نهایی خود حزب معرفی می شود و پس از اعلام رسمی، پروسه تبلیغات آغاز می‌شود. در مدت شش تا هشت ماه بعد فضای کشور به شدت انتخاباتی شده و همه نگاه ها به سمت شعارها و تبلیغات این دو نامزد است.

رای غیر مستقیم

کالج الکترالانتخابات ریاست جمهوری آمریکا، انتخاب غیر مستقیم است. مردم آمریکا در این انتخابات به شخص رئیس جمهور رای نمی‌دهند و در واقع در هر ایالت، مردم اسم نامزد مورد نظر را می‌نویسند ولی بعداً نماینده‌ای که قرار است به آن نامزد رای بدهند، انتخاب می‌شوند تا به او رای دهند.

کار این نمایندگان در مجلسی ویژه و موقت تنها انتخاب رئیس‌جمهور است؛ مجمع برگزیدگان یا همان کالج الکترال.نمایندگان کالج الکترال فقط برای انتخاب نامزد ریاست جمهوری مورد نظر رای دهندگان انتخاب می‌شوند، اما از نظر قانونی اجباری ندارند که به فرد خاص مورد نظر مردم آن ایالت رای دهند به عبارتی یک نماینده کالج الکترال می ‌تواند برای رای دادن به یک نامزد انتخاب شود، اما در نهایت به یک نفر دیگر رای دهد!

این اتفاق در انتخابات دوره پنجاه و هشتم یعنی دوره گذشته ریاست جمهوری آمریکا رخ داد؛ با وجود اینکه هیلاری کلینتون رای مردمی بیشتری کسب کرده بود، اما بنا به آراء الکترال دونالدترامپ بر کرسی ریاست کاخ سفید تکیه زد.

طبق قانون اساسی آمریکا کالج الکترال ۵۳۸ نفر عضو دارد و سهمیه هر ایالت در کالج الکترال به اندازه مجموعه نمایندگان آن ایالت در دو مجلس نمایندگان و سنا است. هر ایالتی بر اساس جمعیت اش، تعداد مشخصی نماینده در مجلس نمایندگان دارد که هر دو سال یک بار انتخاب می شوند. مثلا ایالت کالیفرنیا که پرجمعیت ترین ایالت است، ۵۳ نماینده و آلاسکا با کمترین جمعیت فقط یک نماینده در مجلس نمایندگان آمریکا دارد. تعداد نمایندگان مجلس سنا اما یکسان است.

بر اساس قانون اساسی، فردی در کاخ سفید مستقر می شود که در انتخابات الکترال بیشترین رای را آورده باشد نه اینکه مردم رای بیشتری به او داده باشند و به عبارتی نامزدی گوی رقابت ریاست جمهوری را از آن خود می کند که حداقل ۲۷۰ رای الکترال به دست  آورد.

کالیفرنیا، نیویورک، تگزاس، فلوریدا، پنسیلوانیا، ایلی‌نویز، اوهایو، میشیگان، نیوجرسی، کارولینای شمالی و جورجیا 11 ایالت پرجمعیتی هستند که آراء آنها سرنوشت ساز است و مجموع آرای الکترال آنها به 270 می‌رسد؛ همان حد نصابی که نامزد برنده باید از مجموع 538 رأی الکترال به‌دست آورد.

ضعف قانونی که به دست آوردن آراء این ایالت ها را برای نامزدها حیاتی می کند و در عوض رای سایر ایالت های کم اهمیت تر.از آنجایی که جمعیت ساکنان 39 ایالتی که به نامزد برنده رأی نداده‌اند، از مجموع شهروندان 11 ایالت اصلی بیشتر است، بنابراین نامزد برنده بدون اینکه رأی اکثریت مردم را به‌دست آورده باشد با مجموع آرای الکترال 11 ایالت پرجمعیت به کاخ سفید می‌رود. در تاریخ آمریکا تا به حال سه بار این اتفاق روی داده ‌است.

لابی پول و سیاست

معمولاً از میزان پولی که هر نامزد در انتخابات آمریکا خرج می‌کند، می‌توانید بفهمید که او برنده است یا بازنده. در واقع اولین کاری که نامزدهای انتخابات باید انجام دهند جمع آوری مقادیر زیادی پول برای ورود به رقابت انتخاباتی است و برای تامین هزینه کمپین های انتخاباتی چه جایی بهتر از جیب سرمایه داران. دلارهایی که در اصل با گرفتن امتیازاتی از نامزدهای انتخابات معامله می شوند.

سوپر پک ها

سوپرپک‌ها نقش مهمی در انتخابات آمریکا دارند؛ کمیته های سیاسی که قادر به دریافت کمک‌های مالی نامحدودی از شرکت‌ها، اتحادیه‌ها یا افراد ثروتمند هستند تا به شکلی غیر مستقیم هزینه‌های انتخاباتی نامزد‌ مورد نظر خود را تامین کنند، اما با روشی متفاوت؛ آن‌ها به جای کمک به نامزد مورد نظر خود به انتشار آگهی، مقاله و حتی ساخت و پخش تیزر‌های تبلیغاتی علیه رقیب می‌پردازند و در واقع پروژه تخریب حریف را دنبال می کنند و در این راه رسانه، مهم‌ترین ابزار آنهاست.

سوپرپک‌ها با فروش آگهی و حتی ساخت برنامه، علیه نامزد رقیب تبلیغ می‌کنند گرچه که در ظاهر خود را مستقل نشان می دهند، اما در میدان رقابت، سوپرپک‌ها صحنه گردان‌های اصلی رقابت هستند و به همین دلیل گفته می‌شود که هر چه سوپر پک‌های یک نامزد انتخاباتی قوی‌تر باشد، احتمال پیروزی او در میدان انتخابات بیشتر است.

لابی آیپک 

یهودیان حامی رژیم صهیونیستی؛ هدف این لابی‌ سیاسی این است که هر رئیس جمهور و مجلسی که در آمریکا بر سر کار بیاید حتما باید منافع رژیم صهیونیستی را در اولویت سیاست خارجی خود قرار دهد. این لابی ها چنان نفوذی در شاکله کاخ سفید و تصمیم گیری های سیاسی و اقتصادی آمریکا دارند که نامزدهای هر دو حزب جمهوری خواه و دموکرات همیشه به دنبال جلب حمایت آنها هستند گرچه آیپک معمولاً از هر دو جناح حمایت می‌کنند.لابی قدرتمندی که موقعیت بسیار مستحکمی در سیستم سیاسی پیدا کرده است.

پیروزی نهایی

نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ساعات اولیه پس از اتمام رای گیری، اعلام می شود، اما شمارش آراء زمان بر است. گرچه امسال به دلیل شیوع بیماری کرونا، احتمال افزایش آرای پستی وجود دارد، اعلام شدن نتیجه نهایی را به احتمال زیاد با تاخیر مواجه خواهد کرد، اما در هر صورت دولت جدید 20 ژانویه در کاخ سفید مستقر می شود.نظام انتخاباتی آمریکا بر مبنای انتخاب غیر مستقیم رئیس جمهور توسط مردم بنا شده است و سیاستمداران آمریکایی تلفیق دموکراسی و مصلحت اندیشی برای مردم را منطق این نظام رای دهی می‌دانند. شیوه ای خاص و بحث برانگیز که آشکارا فساد انگیز بوده و قانون انتخابات آمریکا را بارها به چالش کشیده است.

 ناهید اکبرزاده؛

 خبرگزاری صدا و سیما