شاید بایدن به دنبال بهانه جویی است
بایدن احتمالا در زمینه ایران راهبرد ترامپ را با تاکتیکهای جدید دنبال میکند.
محافل سیاسی و رسانهای جهان پس از پیروزی انتخاباتی جو بایدن در انتخابات 2020 بارها تصریح کرده اند که "ترامپ به دنبال دشوار کردن ورود دوباره آمریکا به توافق اتمی ایران در دوران بایدن است."
برای توجیه این ادعا نیز استناد به تحرکات تحریمی، سیاسی و منطقهای محور آمریکا- رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی میکنند.
گذشته از این که این محور چه طرح و برنامهای دارد و چه اقداماتی کرده و میکند، تجربه خروج ترامپ از برجام نشان میدهد از نظر حقوقی و سیاسی هیچ چیزی نمیتواند دست رئیس جمهور جدید آمریکا را برای بازگشت به برجام و عمل به تعهداتش ببندند؛ اگر واقعا این دولت عزمی در این زمینه داشته باشد.
هنوز از یادها نرفته است که دولت اوباما چه اقداماتی برای جلوگیری از شکست برجام در دولت بعد از خود - یعنی دولت ترامپ - کرد. او و متحدانش حتی برای حمایت از برجام قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را در این زمینه تصویب کردند. اما نتیجه چه شد؟ ترامپ بدون توجه به توافقات دولت قبل، دیدگاههای متحدان اروپایی و مصوبه شورای امنیت سازمان ملل از برجام خارج شد و در چارچوب سیاست فشار حداکثری شدیدترین تحریمها را علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کرد.
با توجه به این تجربه چگونه میتواند گفت: "ترامپ میتواند ورود دوباره آمریکا به توافق اتمی ایران در دوران بایدن را دشوار سازد."
به نظر میرسد این قبیل ادعاها تنها سناریویی برای توجیه عمل نکردن احتمالی بایدن به وعدههای انتخاباتی خود در زمینه برجام و در پیش گرفتن راهبرد دولت اوباما و ترامپ - در زمینه دست یافتن به توافقی تکمیلی و تازه در زمینه برنامه هستهای و سیاستهای موشکی و منطقهای جمهوری اسلامی ایران - البته با تاکتیکهای تازه است.
برخی از مواضع بایدن در زمینه سیاستهای منطقهای و موشکی جمهوری اسلامی ایران نیز به این مطلب تصریح میکند.
علاوه بر این نباید از یاد ببریم که دور تازه تحریمها علیه جمهوری اسلامی ایران بلافاصله بعد از امضاء برجام با دستور شخص باراک اوباما آغاز گردید و در دولت ترامپ این تحریمها تحت عنوان سیاست فشار حداکثری ادامه یافت. مهمترین دلیل این موضوع هم یک ارزیابی غلط در کاخ سفید درباره علل تن دادن تهران به برجام بود و آن اینکه "شدت تحریمها چنان اقتصاد جمهوری اسلامی ایران را زمین گیر کرد که چارهای برای تهران جز تن دادن به برجام وجود نداشت. بنابراین ادامه و تشدید تحریمها میتواند به توافقهای تازه با تهران در زمینه سیاستهای موشکی و منطقهای هم منجر شود".
اما چهار سال مقاومت مردم و مسئولان جمهوری اسلامی ایران در برابر نقض عهد دولت اوباما و سیاست فشار حداکثری ترامپ بطلان این ارزیابی را اشکار کرد. بنابراین سیاست هوشمندانه این است که بایدن به برجام برگردد اشتباهات دولت اوباما و ترامپ را جبران کند. در غیر این صورت دولت آمریکا و متحدان اروپایی باید حق تهران را برای دفاع خود در برابر سیاستهای و اقدامات سیاسی اقتصادی امنیتی که امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را به مخاطره میاندازد به رسمیت بشناسند و مسئولیت آنرا بپذیرند. بویژه پس از آنکه تهران در چند سال گذشته در چارچوب راهبرد "صبر استراتژیک" نشان داده است که اگر وارد یک معاهده بین المللی شود به تعهدات خود کاملا پایبند است.
-------------------------------------------
عبدالرضا خلیلی