کارکرد پروتئین ماهی خون‌آشام چیست؟

 

دانشمندان آمریکایی، جهت خاموش کردن مدار‌های مغزی مرتبط با اعتیاد، اضطراب و افسردگی از پروتئین مکنده‌ماهی که از نژاد ماهی بی‌آرواره باستانی شبیه مارماهی است، استفاده کردند.

 

محققان در این مطالعه، ژنی را از یک پروتئین به نام پاراپینوپسین (parapinopsin) گرفتند و دریافتند که آن‌ها می‌توانند مغز را از راه ارتباط نورون‌ها با یکدیگر، کنترل کنند.

 

پاراپینوپسین به نور پاسخ می‌دهد و این موضوع به دانشمندان اجازه می‌دهد تا با کمک پرتو‌های نور، مدار را خاموش یا دوباره فعال کنند و رفتار‌های پاداش را تغییر دهند که این می‌تواند به ایمپلنت مغز و درمان، منجر شود.

 

مبتلایان به اعتیاد، اضطراب و افسردگی، ممکن است اغلب آرزو داشته باشند چنین اتفاقی برای آنها رخ دهد که این کشف می‌تواند آنها را به آرزوی خود نزدیک کند.

 

محققان دانشکده پزشکی با موفقیت توانستند از پروتئین مکنده‌ماهی، جهت خاموش کردن مدار‌های مغزی، استفاده کنند.

 

مکنده‌ماهی، گونه‌ای است که حدود ۳۶۰ میلیون سال در زمین بوده است و قبل از مکیدن خون، مانند انگل، دهان خود را به کنار ماهی یا نهنگ می‌چسباند و به دلیل بزرگ بودن دهان و این‌گونه رفتار تغذیه‌ای، این موجود دریایی، نام ماهی خون‌آشام را به خود اختصاص داده است.

 

مایکل بروشاس (Michael Bruchas) استاد بیهوشی دانشگاه واشنگتن، گفت: ما پروتئین خاصی را یافتیم که از درون بدن مکنده‌ماهی می‌آید و صد‌ها میلیون سال است که وجود دارد. ما ژن آن پروتئین را گرفتیم و دریافتیم که می‌توانیم روش گفتگوی نورون‌ها با یکدیگر یعنی نحوه انتقال مواد شیمیایی به مغز را کنترل کنیم.

 

دهه‌ها است که دانشمندان علوم مغز و اعصاب از انواع مختلف پروتئین‌های حساس به نور که در گیاهان و باکتری‌ها بیان می‌شوند، جهت آزمایش مدار مغزی استفاده می‌کنند، اما این نخستین‌بار است که یک پروتئین از مکنده‌ماهی، جهت کنترل مدار‌های مغزی گرفته می‌شود.

 

پاراپینوپسین، نوعی پروتئین به نام گیرنده همراه پروتئین g یا GPCR است. محققان دریافتند که فشردن این پروتئین با نور آبی، باعث فعال شدن آن می‌شود و نور رنگ کهربای آن را خاموش می‌کند.

 

این پروتئین‌ها از ضربان قلب گرفته تا ذخیره چربی، پاسخ پاداش و استرس (دلهره) را کنترل می‌کنند. GPCR همچنین به خوبی، به مواد شیمیایی، مانند دوپامین و سروتونین، پاسخ می‌دهد که موجب می‌شود افراد، احساس خوبی داشته باشند.

 

پیدا کردن راهکاری جهت کنترل نورون‌ها بسیار مهم است، زیرا می‌تواند به درمان بسیاری از اختلالات خلقی، منجر شود.