سرعت صداوسیما در انتقال اخبار انفجار اسکله شهیدرجایی رکورد زد
دکتر اکبر نصراللهی استاد ارتباطات گفت: سرعت و دقت رسانه ملی در پوشش خبری حادثه انفجار اسکله شهید رجایی بسیار مناسب بود حتی رکورد زد و این سرعت انتشار خبر خیلی خوب بود به طوری که در شبکههای خبر و سیما، کرول به سرعت منتشر شد.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه جام جم شبکه یک سیما با حضور آقای مصطفی طاهری عضو هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان و دکتر اکبر نصراللهی استاد ارتباطات، موضوع پوشش خبری انفجار بندر شهید رجایی بندر عباس را واکاوی کرد.
دکتر نصراللهی در این برنامه گفت: در شرایط بحران، باید سواد رسانهای مردم، سواد رسانهای مسئولان و سواد رسانهای رسانهها را ارتقا داد.
آقای نصراللهی در پاسخ به این سوال که وظیفه رسانه تراز در بازنمایی و مدیریت تصویر بحران چیست؟ گفت: اجازه بدهید من یک مقدمه و یک تصویر کلی از وضعیت مخاطرات و بحران ابتدا عرض کنم و بعد برسیم به اینکه رسانهها در اطلاع رسانی بحران با چه بحران و با چه مشکلاتی مواجه هستند، ببینید کشور ما در معرض بحرانهای مختلف قرار دارد، البته کشور ما استثنا نیست، همه کشورها در معرض مخاطرات و بحرانهای مختلف قرار دارند، اینکه در معرض مخاطرات و بحرانها هستند طبیعی است، ولی این غیرطبیعی است که در معرض مخاطرات و بحرانها باشند، اما مسئولان و رسانهها حساسیت لازم و کافی در خصوص بحران نداشته باشند و بخواهند بحرانها را مدام تجربه کنند این غیر طبیعی است.
این استاد ارتباطات با اشاره به اینکه در کشورمان به لحاظ تعدد بحرانها از چهل و چند بحران طبیعی شناخته شده؛ ۳۰ و چند بحران یا اتفاق افتاده یا کشور ما مستعد وقوع بحرانها است گفت: به لحاظ تلفات بر اساس آمارهای سازمان ملل متحد کشور ما در رده زیر ۱۰ قرار دارد، یعنی از پرتلفاتترین در حوزه بحران است و به لحاظ تنوع بحرانها ما در رده ۶ قرار داریم بدین معنا که تقریبا ما هر هفته و هر ماه از رسانههای مختلف خبر سیل، طوفان، زلزله و بحرانهای دیگری از نوع غیر طبیعی را ما شاهد هستیم؛ لذا کشور ما در این قضیه وضع خوبی ندارد.
او در ادامه با تاکید بر این که در این خصوص ایران استثنا نیست، افزود: اما سوال این است که آیا رسانههای ما و مسئولان ما متناسب با این وضعیتی که کشور در خصوص مخاطرات و بحرانها قرار دارد حساسیت کافی را دارند؟ سواد بحران را دارند؟ و میتوانند از مشارکت رسانهها و بخشهای مختلف و ظرفیتهای مختلف استفاده کنند؟ آقای نصراللهی در پاسخ به این سوالات گفت: برای کاهش تلفات و جلوگیری از بروز برخی از بحرانها رسانهها و مسئولان خیلی بهتر از این میتوانند عمل کنند تا در برخی از بحرانها جلوی بحران را بگیرند و در برخی از بحرانها مثل زلزله و سیل نمیتوانند جلویش را بگیرند، اما میتوانند تلفات و خسارتهای ناشی از سیل و زلزله و بحرانها را کاهش بدهند.
وی اطلاع رسانی و آموزش را از کارکردهای رسانه دانست و گفت: واقعیت این است که رسانههای ما سواد رسانهای کافی را ندارند سواد بحران را ندارند تا بتوانند مطالبهگری کنند و اگر ترک فعلی انجام شدند یا سوء مدیریتی رخ داد بتوانند هزینه سوء مدیریت و ترک فعل را به ویژه در مواقع بحرانی بالا ببرند.
دکتر طاهری عضو هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم در این برنامه در خصوص مسئولیت نمایندگان مجلس در مواقع بحران گفت: ما در کشور چند جور قانون داریم؛ مثلاً یک وقتی یک قانون بودجه مینویسیم میگوییم یک ساله است یک وقتی قانون مینویسیم میگوییم ۵ ساله است یک وقتی یک قانون دائمی مینویسیم مافوق همه قانونها؛ چه قانونی است قانون اساسی است. عضو هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس شورای اسلامی با اشاره به اصل ۸۶ قانون اساسی گفت: این اصل میگوید که نماینده در مقام ایفای وظایف نمایندگی در اظهار نظرش کاملاً آزاد است حالا اینکه در اظهار نظرش کاملاً آزاد است میشود همان تیغ دو لبه که میگویم یعنی ممکن است این اظهار نظر که آزاد است در ایفای نمایندگیاش عملاً جرقهای شود روی بنزین در بحرانی که حالا مثالهایی که زدهاید یا مثالهای دیگری، وضعیت را بدتر کند.
دکتر نصراللهی با تاکید بر حق آزادی بیان برای همه است گفت: قانون اساسی اینگونه نیست که بگوییم مردم، سلبریتیها، بلاگرها و رسانهها حق اظهارنظر ندارند؛ فقط نماینده حق اظهار نظر دارد. اگر اظهارنظری که مغایر با امنیت ملی و موازین اسلامی باشد و سایر مواردی که در همان قانون اساسی هم آمده مثلاً در مورد مطبوعات و رسانهها بحث مغایر با موازین اسلامی را گفته آزادند مگر اینکه قیدهایی را گفته بنابراین نمایندگان مردم مستثنا نیستند نکته این است که چرا باید در شرایطی که هنوز علت انفجار مشخص نیست و خود مقام معظم رهبری در پیامی که میدهند با احتیاط میفرمایند بررسی کارشناسی شود یک نمایندهای بیاید خیلی راحت بدون هیچ قیدی اعلام کند علت این انفجار مثلاً فرض بفرمایید علت خارجی بوده یا علت داخلی بوده
دکتر نصراللهی افزود: در مورد حادثه بندرعباس و هر حوادث بحرانی، هر علتی محتمل است، اما از کجا و بر چه اساس یک نماینده باید به خودش اجازه بدهد در شرایطی که باید بیش از دیگران امنیت عمومی و روانی مردم را مراقبت کند خودش مخل امنیت عمومی و روانی مردم شود. او گفت: در هر بحرانی مردم نیاز دارند بدانند که چه اتفاقی افتاده؟ ابعاد بحران چیست؟ و بعد اینکه امدادرسانی و فرایند نجات و مهار آن بحران به چه شکلی است سپس بحث مربوط به تلفات و خسارتها چقدر بوده ضمن اینکه بعضی مواقع علت یک حادثه و بحران ممکن است هفتهها و ماهها طول بکشد.
این استاد ارتباطات افزود: در همه جای دنیا همین طور است؛ اصلاً کسی مخالف این نیست که نماینده حرف بزند رسانه حرف بزند مردم حرف بزنند، سلبریتیها حرف بزنند، ولی بحث منطقی و بحث انسانی است چرا باید اجازه داده شود که یک بلاگر یا یک فوتبالیست یا یک خواننده یکی خوب شوت میزنه یکی خوب میخواند بیاید درباره حساسترین موضوع امنیت ملی حرف بزند؛ بنابراین اصلاً نماینده استثنایی ندارد نماینده مستند بر مقررات و قوانین بیش از دیگران باید امنیت ملی را در نظر داشته باشد برخی از نمایندگان در جلسه محرمانه مجلس لایو میگذارند یکی از این نمایندهها میگوید که شما اخبار مربوط به بحران بندرعباس را از این اکانت و از پیج من پیگیری کنید کدام منطق و کدام اصل نه در ایران در بحث بینالمللی اجازه داده که در حالی که هنوز بحث امدادرسانی تمام نشده هنوز آتش خاموش نشده یک نماینده بیاید در مورد علت حرف بزند؛ به نظرم از آن طرف نیفتیم آزادی حق همه هست.
دکتر طاهری با اشاره به اینکه اگر نمایندهای تخلف کرد هیئت نظارت باید برخورد کند، گفت: درباره ابعاد حادثه اصل شفافیت و اعتماد مردم مهم است. او گفت: اگر به اسم پروتکل و به اسمهای مختلف بیایم بگوییم که این بحث امنیت ملی است (هر چند حتماً امنیت ملی مهم است و نباید سر سوزنی موجب تضعیف امنیت ملی شد) منتها الان سوال است چرا مثلاً مشخص نشده صاحب کانتینر مشخص کیست؟ داخل آن چه بوده؟ صداوسیما باید اطلاعات را منتشر کند. دکتر طاهری با اشاره به اهمیت شفافیت گمرک گفت: نباید زمان را از دست داد و به بهانههای پروتکل موضوع را امنیتی کرد باید اعتماد مردم ارتقا داد و قبل از اعلام کمیته حقیقت یاب که ممکن است کارش دو ماه طول بکشد، گمرک موضوع را بررسی و نتیجه را اعلام کند.
آقای طاهری در پاسخ به سوال مجری که پرسید سازمان صداوسیما باید این اطلاعات را از کجا بگیرد؟ گفت: ببینید ما در حکمرانی مان اگر بر اساس سامانهها شفافیت داشته باشیم مثلا گمرک یک جایی است که یک ورودی دارد یک خروجی، چه زمانی کانتینر وارد شده، چه زمانی آورده، چه آورده و برای چه کسی است، همه چیز شفاف یعنی در لحظه اول میتوانستند در کامپیوتر بگویند که این چیست و برای کی بوده و تعداد کانتینر ...
آقای نصراللهی، استاد ارتباطات در بخش دیگری از این برنامه گفت: آقای دکتر طاهری به درستی میفرمایند ما به دلایل مختلف رسانههایمان در گذشته به ویژه در مخاطرات و بحرانها که مراجعه مردم به رسانهها در بالاترین حد خودش است عملکرد مناسبی نداشتهاند حالا دلایل متعددی دارد بخشی برمیگردد به خودشان ساختار غیرحرفهای و نداشتن نیروهای انسانی با سواد رسانهای کافی مدیریت محافظ کار و یا علتهای بیرونی که آستانه تحمل مسئولان در ردههای مختلف بسیار پایین است و در واقع انتقاد را برنمیتابد و دست رسانه را میبندد و نمیگذارد رسانه کار خودش را انجام بدهد.
این استاد دانشگاه افزود: همکاران رسانهای ما نباید فکر کنند که یک موقعی دستشان باز باز است مثل یک اتوبان که با هر سرعتی میتوانند بروند در همه جای دنیا کم و بیش محدودیتهای وجود دارد رسانهها باید یاد بگیرند که حتی در همین شرایطی که آستانه تحمل مسئولان کم است چگونه وظایف ذاتی اطلاع رسانی و آموزشی را انجام بدهند.
دکتر نصراللهی گفت: وقتی که رسانهها کارشان را درست انجام ندهند و عملکرد قبلیشان هم نادرست باشد اعتماد مردم ناکافی باشد این باعث وارونگی افکار عمومی میشود این باعث افزایش شایعات میشود حادثهای مثل حادثه بندرعباس در این شرایط به ویژه بسیار بسیار مهم بود، اما آیا رسانهها چه صدا و سیما و چه مطبوعات و چه روابط عمومیها و مجموعه تیم رسانهای آیا اطلاعات کافی را به مردم دادهاند آیا جریان خبررسانی را آنها در اختیار داشتهاند یا رسانه معارض، شبکههای اجتماعی و افراد غیر مسئول؟ اگر رسانههای کارشان را درست انجام میدادند چه نیازی به شکلگیری این همه شایعات داشت و دارد و اگر مردم به این رسانهها اعتماد داشتند چرا رسانه زمانی که میگوید مثلاً تلفات این است یا حادثه این است مردم برعکسش میگویند این یعنی اینکه کشور با وارونگی افکار عمومی مواجه است و یکی از بحرانهای ما همین است و واقعاً باید در این زمینه یک فکری کرد نکتهای که بیشتر مورد تاکید من هست این است که به دلیل نداشتن رسانههای مرجع عملکرد نادرست قبلی به ویژه رسانههای رسمی و مسئولان و آستانه تحمل پایین آنها هزینه پایین حرفهای دروغ و حرفهای نادرست یا هزینه ندارد یا هزینهاش بسیار کم است، اینها باعث شده که واقعاً ما درگیر یک بحران دیگری شدهایم به نام بحران آشفتگی در اطلاع رسانی اینها را باید برایش فکر کرد درباره مثلاً خود صدا و سیما بدیهی است که من حدود سه دهه اختصاصاً در مورد صدا و سیما و تجربه نزدیک دارم و جز افتخارات بنده است و مطالعات من در دانشگاه همین است و در واقع در دورههای مختلف صدا و سیما نسبت به قبل خیلی بهتر شده ولی آرایش رسانهای تغییر پیدا کرده مردم فقط با صدا و سیما سر و کار ندارند مردم با انبوهی از کنشگران رسانهای در شبکههای اجتماعی رسمی و غیر رسمی سر و کار دارند.
وی در پاسخ به اینکه عملکرد رسانه ملی درباره حادثه انفجار بندر شهید رجایی چگونه بود گفت: سرعت شبکه خبر و بخشهای سیما در انتقال اخبار و اطلاعات مناسب بود حتی رکورد زد؛ و این سرعت انتشار خبر خیلی خوب بوده به طوری که در شبکههای خبر و سیما کرول به سرعت منتشر شد، اما عملکرد سیمای مرکز خلیج فارس خوب و سرعت صدای مرکز خلیج فارس در ویژه کردن آنتن با کندی همراه بود.
دکتر نصراللهی افزود: علاوه بر بحرانهایی که ما در حوزههای طبیعی اقتصادی و سیاسی و اجتماعی با آن مواجه هستیم با بحران در رسانه مواجه هستیم، بحران در عملکرد مدیران بحران مواجه هستیم چرا دارم این را میگویم به این دلیل که ببینید وقتی که سازمان مدیریت بحران باشد، پدافند غیرعامل باشد این همه دستگاههای نظارتی از جمله مجلس باشد، ولی نیاید مخاطرات و بحرانهای محتمل را پیش بینی کند و به موقع مداخله کند و پیشگیری کند یا اگر اتفاق افتاد تلفات و خسارتش را کم کند انگار که ما دستگاهها را نداریم، یک جایی مثل بندر شهید رجایی به دلیل حساسیتی که دارد با این اهمیتش آیا این احتمال وجود نداشت که یک حادثه طبیعی یک غفلت یک اظهار نظر دروغ یا نفوذ یا حمله دشمن خارجی این احتمال وجود نداشت داشت، در کجای پیشبینیهای ما بود یعنی اینها جزو پیشبینیها بود یا نه اگر جزو پیشبینیها بود پس چرا این اتفاق به این گستردگی روی داد و چرا اینقدر طول کشید برای مهارش این یک نکته بسیار مهم است و نکته دوم اینکه کسی نمیگوید مردم اطلاع نداشته باشند از محمولههایی که آنجا هست چند تا کانتینر چه باری و کی آورده سوالاتی که این روزها خیلی اضافه شده ولی نکته این است که این سوال کی باید بهش جواب داده شود کی باید جواب بدهد اگر من به عنوان یک معلم دانشگاه بیایم بدون اینکه اصلاً آنجا مقیم باشم مسئولیت این کار را داشته باشم بگویم در این کانتینر این بار بوده یا واقعاً مجاز هستم چنین چیزی را بگویم من میگویم که اگر واقعاً نمایندگان مجلس که نمایندههای مردم هستند و میخواهند این ماجراها را مدیریت کنند که وظیفهشان هم هست بعد از اینکه این بحران خاتمه پیدا کرد پیگیری کنند دلیل این تعلل و تاخیر و ترک فعل و تعارض در اطلاع رسانی و تاخیر در استارت ورود اینها چه بوده، ولی وقتی که بحران اتفاق میافتد متاسفانه همه همینطور هستند یعنی عملکرد مسئولان و رسانهها اظهار نظرهای آنها محدود شود به دوره بحران تمام شود همه چی فراموش میشود و این باعث میشود که بحران مجدد تجربه شود به همان علتهایی که وجود دارد یک نکته دیگری بگویم نکته مهمی است پیرو همین نکاتی که عرض کردم اینکه گفتم رسانههای ما در بحران هستند چه نوع بحرانی خلاصه بگویم بحران روایت یعنی الان رسانههای ما یا روایت ندارند در موضوعات مهم و راهبردی فقدان روایت یا روایتشان با تاخیر است یا روایتشان غفلت و متعارض است یا روایت برتر ندارند همینها باعث میشود که ما با پدیده وارونگی افکار عمومی مواجه هستیم با پدیده گریز مخاطب از رسانههای داخلی به رسانههای غیرمسئول و خارجی.
دکتر نصراللهی با انتقاد از این گزاره که رسانهها گاهی اوقات خبر و روایت دارند ولی اجازه انتشار ندارند گفت: ببینید اینها دیگر مشکل مردم نیست من یک بار دیگر هم عرض کردم این مشکل رسانههای ما است به ویژه رسانههای رسمی بروند مشکلشان را با مسئولان حل کنند.
استاد ارتباطات در پاسخ به این سوال که مسئول جماعت که گوش نمیدهد؟ گفت: مسئول اگر گوش بدهد که غیر طبیعی است برای اینکه مسئولان منافع دارند اگر آنها اطلاعات ندهند تا حدودی طبیعی است، اما اگر ما رضایت بدهیم و پیگیری نکنیم و وظیفه ذاتی مطالبهگری اطلاع رسانی من میخواهم سختی کار را بگویم ولی از طرفی میخواهم بگویم همکاران رسانهای هیچ جای دنیا یک اتوبانی جلوی رسانهها نیست، بروید حرفهای شوید و راهکارهای کشف اطلاعات مطالبهگری و در واقع خبررسانی و روشنگری را پیدا کنید، به هر شکلی که هست، مثلاً در همین ماجرای بندرعباس طبق قانون استاندار محترم یا مدیر کل بحران آن استان سخنگوی بحران است در بحرانهایی که اتفاق میافتد من نکتهای که دارم باز به اتکای تحقیقات و مطالعاتی که کردهام دارم میگویم یا در همین ماجرا من از دوستان که پیگیری میکردم وقتی زنگ میزنند به سخنگوی استان در دسترس نیست جواب نمیدهد در آن لحظهای که مردم نیاز به اطلاعات دارند و رسانه نیاز دارد که وظایف ذاتیاش را انجام بدهد و نکتهای که وجود دارد این است که سخنگویان سواد رسانهای کافی را ندارند یعنی یک سخنگو در بحران باید هم سواد بحران داشته باشد و هم سواد رسانهای یعنی بتواند رسانهها را مدیریت کند راهبردهای رسانهای را بداند تاکتیکهای رسانهای را بداند سواد بحران داشته باشد روایت اول داشته باشد روایت برتر داشته باشد لکنت زبان نداشته باشد.
آقای نصراللهی افزود: من واقعاً سوالم این است که شما پیدا کنید یک نفر را به من بگویید کدام سخنگو اولاً سخنگو برخی جاها درست است در قانون هست؛ اما سخنگو نداریم یا اگر داریم سخنگوهای متعدد و خودخوانده داریم ما در بحران عسلویه که در سال ۹۵ حدود ۱۲ تا آتش سوزی در پتروشیمی اتفاق افتاد بررسی که من کردم بیش از ۲۰ نفر از امام جمعه از فرماندار از استاندار از مسئولان محلی آمدند اظهار نظر کردند این ۲۰ روایت میشود، این روایت متعارض میشود نتیجهاش بیاعتمادی مردم میشود، بنابراین ما با نداشتن سخنگو یا در دسترس نبودن سخنگو یا نداشتن سواد رسانهای کافی و سواد بحران در سخنگویان مواجه هستیم و از آن طرف، چون این ویژگی را ندارند با لکنت زبان مواجه هستند نمیتوانند مردم را اقناع کنند اطلاع رسانی قطرهای و قطره چکانی میدهند این کار رسانه به ویژه صدا و سیما را سخت میکند ولی من دارم عرض میکنم این مشکل به این راحتی قابل حل نیست من اطلاع دقیق دارم دوستان خبر رفتند خدمت مقام معظم رهبری، ایشان دست رسانه را در این زمینه تا حدودی باز گذاشته که اگر مسئولان نیستند خودشان اقدام کنند، نمیشود که رسانه ملی تا کی میخواهد معطل مسئولان بماند بله یک هزینههایی هم دارد نمیخواهم بگویم هزینه ندارد به هر صورت کار مسئولانه و کار برای مردم و کار برای رضای خدا بیهزینه هم نیست کسی که در این عرصه میآید باید به هر صورت این هزینهها را هم تا حدودی قبول کند ولی چه بهتر که نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و اعضای شورای عالی امنیت ملی و قوه قضاییه و سایر دستگاهها در موضوعات ملی نگاه سیاسی نداشته باشند واقعاً یکی از بحرانهای ما بهرهبرداری سیاسی در بحرانها است ما حق نداریم در بحرانها در واقع استفاده سیاسی کنیم حتماً باید رسانه ملی محور باشد.
دکتر نصراللهی با اشاره به اهمیت سرعت و انشتار روایت اول گفت: شتاب در روایت یعنی ارائه درست روایت اول. شرایط بحران عرصه اقدامات و اظهارات شتاب زده نیست بلکه روایت اول اظهارات سنجیده و به موقع است.
دکتر طاهری در ادامه برنامه گفت: ما در حکمرانیمان و شما در صدا و سیما یک کلید واژه را اصل قرار بدهیم و متناسب با آن جلو برویم همه اینها میتواند درست شود آن هم اعتماد مردم است ببینید شما اگر اعتماد مردم را واقعاً برآیند صدا و سیما داشته باشد و برآیند مصاحبههای مسئولین داشته باشند مثلاً فرض کنید دشمنانمان بیایند خبرسازی هم بکنند تاثیرش دیگر خیلی کم خواهد شد طرف میگوید که من به اینجا اعتماد دارم ولی وقتی این نباشد شما هر چقدر هم تلاش کنید حتی مصاحبه هم بکنید آن اعتماد نباشد همچنان آن طرف را قبول میکنید یعنی شما خبرسازی را زود شروع کردهاید البته اینها تاثیر دارد یعنی شما اگر دست خودتان باشد آن اعتماد هم هست میخواهم بگویم که آن کلمه اعتماد خیلی مهم است همیشه باید این را مد نظر قرار بدهیم طوری که این اعتماد برقرار باشد و به گفتههای ما اعتماد بکنند یعنی اگر اخباری را از خبرگزاری صدا و سیما میشنود در صورتی که ۱۰ تا خبر متضاد با این هست این را قبول کند ولی اگر این نباشد شما هر کاری هم بخواهید بکنید هم در مورد مسئول این صادق است و هم در مورد صدا و سیما ببینید من یک مثال بزنم وقتی سید حسن نصرالله خدا رحمتشان کند صحبت میکرد دشمنانش هم میگفتند این چیزی که این گفته درست است یعنی آنها هم همه قبول میکردند که دیگر این مثلاً گفته که میزنیم میزند، اگر گفته این کار را میکنم میکند، نمیگفتند که این مثلاً دارد میترساند این دارد مصلحتی صحبت میکند یا وقتی که حضرت آقا صحبت میکند شما ببینید در جامعه وقتی خیلی بحران است بعد از صحبت آقا کلاً همه چی عوض میشود چرا، چون مردم اعتماد دارند به این بیانات ایشان؛ وقتی این اعتماد باشد مسئله حل میشود. یعنی الگوی ما در این زمینه میتواند شهید سید حسن نصرالله باشد میخواهم کلمه اعتماد را بگویم مجموعه این بحرانها حالا، چون تخصصی داریم راجع به این بحران صحبت میکنیم و رسانه اگر این را اصل بگذاریم.
دکتر نصراللهی با اشاره به اهمیت رسانه رادیو گفت: رادیو اصلا رسانه بحران است، زیرا در منطقه بحران در دسترسترین رسانه رادیو است یعنی در این شرایط رادیو رسانهای است برتر؛ به لحاظ سرعت در انتشار اخبار.
وی با تاکید بر اینکه همه کشورها، همه سازمانها و همه موسسات در معرض بحران هستند و هیچ موسسه و کشور و سازمانی مستثنا از بحران نیست گفت: اصطلاحا مرگ فقط برای همسایه نیست هرجا که بحران وجود دارد مسئولان محترم بهترین ابزار برای مدیریت مخاطرات و بحران، رسانه است؛ ارزانترین و بهترین و معقولترینش رسانهها هستند، هر چقدر رسانه را مشارکت بدهند و محرم خودشان بدانند و آنها را متخصص بدانند و مشاور بدانند و ارتباط پیدا کنند قطعاً به نفعشان است، بله در دنیا هم وجود دارد منتها اشکالی که در کشور وجود دارد ما متاسفانه رسانهها در بحرانها، بهرهبرداری سیاسی میکنند؛ مسئولان رسانهها را محرم نمیدانند وگرنه این آتش سوزی مگر در کالیفرنیا در آمریکا نیست مگر در آمریکا این همه تیراندازی و قتل نیست، مگر طوفان کاترینا رو نداشتیم مگر تیراندازی در ایالات آمریکا را نداشتیم ولی ببینیم که همان موقع ما در شین آباد هم آتش سوزی داشتیم، ببینید رسانه ما چطوری نشان میدهند آنجا چطوری نشان میدهند در آمریکا دیدید که رسانهای طوفان کاترینا که پرتلفاتترین حادثه بعد از جنگهای داخلی بوده، یا الان هر روز تقریباً در آمریکا بحثهای تیراندازی و کشت و کشتار است شما یک قطره خون میبینید؟ من عرضم این است که باید هم سواد رسانهای مردم بالا برود و هم سواد رسانهای مسئولان و هم سواد رسانهای رسانهها بالا برود و هم باید مسئولان یعنی مجلس قوانین درستی را تصویب کند و کامل و هزینه دروغ و هزینه تعرض به امنیت روحی و روانی مردم را بالا ببرند. تعرض فقط تعرض به خاک و به مرز و به در واقع اخلاق و اینها نیست بلکه تعرض به امنیت روحی و روانی مردم است خیلی راحت به شما بگویم تعرض به روح و روان مردم اصلاً دیده نمیشود.
دکتر نصراللهی ضمن برشمردن تفاوت رسانههای غربی و ایرانی در پوشش حوادث و بحران گفت: آنها اولاً پروتکلهای دقیقی دارند، دوم ترجیح منافع ملی بر منافع بخشی، سوم سواد رسانهای کافی در هر سه حوزه، البته آنهایی هم گافهایی دارند نه اینکه نداشته باشند ولی واقعاً گافهای ما خیلی زیاد است اشکالات ما خیلی زیاد است، چون اینجا هزینه ندارد، هزینهاش خیلی کم است اینجا مسئولان و رسانهها پیگیری نمیکنند، الان همین جا ما داریم اعلام میکنیم دیگر بعد از این ماجرای همان که در مورد پلاسکو اتفاق افتاد پلاسکو تمام شده چند روز همین شبکه خبر پخش زنده داشته این همه مسئولان آمدند آنجا عکس یادگاری گرفتند به ویژه نمایندگان در آستانه انتخابات مجلس هم بوده، ولی کی الان در مورد پلاسکوهای مختلف و ساختمانهای ناایمن حرف میزند این ماجرا هم تا چند روز دیگر، چند هفته دیگر تمام میشود، کی باید پیگیری کند نمایندگان مجلس اونجا باید رگ گردنشان بالا بیاید، کی باید پیگیری کند؟ رسانهها؛ همین آدمهایی که در قالب بلاگرها و سلبریتیها دارند درآمدزایی زیاد هم میکنند و مالیات هم نمیدهند آنها در واقع میروند دنبال جذابیتهای هیجانی.
دکتر طاهری در پاسخ به این سوال که اصل ماجرا اسکله بندر شهید رجایی چه بود گفت: در مورد اسکله شهید رجایی همین چیزهایی که در رسانهها است خبر خاصی نیست یعنی این طوری نیست که من اطلاعات دقیقی داشته باشم اطلاعات ویژهای که مثلاً من شنیدم جای دیگه نیست بنده ندارم.
دکتر نصراللهی با اشاره به صحبتهای دکتر طاهری گفت: ایشان مسئولانه نماینده مجلس است چطور یک نماینده دیگر میآید دقیقاً علت حادثه را دقیقاً میگوید من نکته اولم این بود به این رفتار اعتراض دارم شما اطلاعات در حد رسانههای مختلف بیش از بنده دارید ولی آن را هم نمیگویید، چون خودتان را در آن زمینه سخنگو نمیدانید.
دکتر مصطفی طاهری، در جمع بندی گفتگوی خود با برنامه جام جم شبکه یک گفت: من ۴ نکته را خلاصه صحبت کردم: یک) چه کنیم که بحران بحران نباشد. نباید ما الان رتبه ۶ باشیم یعنی اگر خوب مدیریت کنیم. دوم) شفافیت سیاسی حاکمیت. سوم تسریع در اطلاع رسانی و اعتماد مردم من این را رویش خیلی تاکید دارم بعد از اینکه این کارها را انجام دادیم حالا حرف آقای دکتر چهارم) الان بیاییم بگوییم که برخورد قضایی با شایعه سازان هزینه را بالا بردن برای افراد مختلفی که دارند خلاف واقع صحبت میکنند و ذهن مردم یعنی مقدمات را باید فراهم کنیم در انتها باید این هم باشد و بگوییم که ما، چون این را هم داریم به موقع بوده شفافیت بوده کارهایی که نباید بعد آن کسی که دارد ظلم میکند به مردم و خبر دروغ دارد میگوید به هر قصدی با این هم بایستی برخورد شود این چهار تا را میتوانم بگویم جمعبندی صحبتهایی که بنده داشتم.
در ادامه دکتر نصراللهی گفت: به نظرم کشورمان در معرض مخاطرات و بحرانهای مختلف است، هم مسئولان و هم رسانهها باید تلویزیونها، جدول پخش مخاطرات و بحرانها داشته باشند. فهرست مخاطرات و بحرانهای محتمل را در حوزههای مختلف داشته باشند و اولویت بندی کنند و در موردش برنامه داشته باشند؛ برنامه اقدام این برنامه اقدام میتواند بحث آموزش باشد میتواند پیوست اطلاع رسانی باشد و سایر موارد و سوم حتماً بحران مدیریت نمیشود، مگر اینکه از ابزار همه رسانهها استفاده حداکثری شود و از مشارکت رسانهها و سایر بخشهای اثرگذار استفاده شود رسانهها هم نقشهای دوگانه دارند میتوانند، بحران زا باشند بحران زدا باشند، امیدزا باشند امیدزدا باشند، آرامش بخش باشند آرامش زدا باشند؛ حل مشکل یا تشدید مشکل
این استاد دانشگاه افزود: من فکر میکنم اینجا حرفم مربوط به رسانهها است؛ رسانهها در موضوعات ملی و بحرانهای انسانی حق ندارند رقابت کنند؛ شتاب در روایت تعرض به افکار عمومی و نادیده گرفتن منافع ملی نکته بعدی در مورد انواع بحرانها است که میتوانیم تقسیم بندیهای مختلف داشته باشیم؛ ولی بحرانها در تقسیم بندی یا قابل پیشبینی هستند یا غیر قابل پیش بینی هستند یا تلفیقی هستند که البته من فکر میکنم مسئولان دوست دارند تعداد بحرانهای غیر قابل پیش بینی را بیشتر کنند چرا برای اینکه سلب مسئولیت کنند.
دکتر نصراللهی گفت: به نظر من همه بحرانها قابل پیشبینی است؛ حتی زلزله؛ زلزله زمان وقوعش اینکه دقیقاً کی اتفاق میافتد؛ دقیقاً چند ریشتر است قابل پیش بینی نیست ولی اینکه در تهران زلزله میآید که قابل پیش بینی است؛ بنابراین حواسمان باشد که وقتی ما میدانیم احتمالاً در تهران زلزله میآید پس پیش بینی کنیم و اقدامات لازم را انجام بدهیم بحران روایت آن را هم حتما رسانهها مسئولانه حل کنند بحران نداشتن سخنگو یا سخنگوهای متعدد و آخرین جمله: مسئولان بیش از مردم به سواد رسانهای نیاز دارند خانم وزیر در بازدیدش در بندرعباس با لحن خاصی میگوید من آرامش را در مردم دیدم همه چی خوب و آرام است مردم چه کار باید بکنند که بگویند ناآرام هستند؟