پخش زنده
امروز: -
در میز اقتصاد بررسی شد؛
تاب‌آوری تجارت غیرنفتی کشور در شرایط اسنپ‌بک
میز اقتصاد با موضوع تاب‌آوری تجارت غیرنفتی کشور در شرایط فعال شدن اسنپ‌بک و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل روی آنتن شبکه خبر رفت.
به گزارش خبرنگار گروه تجارت خارجی خبرگزاری صدا و سیما، در برنامه امروز «میز اقتصاد» شبکه خبر، موضوع تاب‌آوری تجارت غیرنفتی کشور در شرایط فعال شدن مکانیزم اسنپ‌بک و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل مورد بررسی قرار گرفت. میهمانان برنامه آقای مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین و آقای حمید آخشته کارشناس اقتصادی بودند.
مجری: امروز در میز اقتصاد در خصوص تاب آوری تجارت غیر نفتی کشورمان با شما صحبت می‌کنیم و در مورد آمار تجارت خارجی کشورمان که شرایط و وضعیت فعلی چه تاثیراتی را در واقع بر روی آن دارد، بر اساس آمار گمرک تجارت غیر نفتی کشور ما در نیمه نخست امسال به ۵۴ میلیارد و ۳۱۸ میلیون دلار رسیده در این مدت ۲۵ میلیارد و ۹۴۴ میلیون دلار انواع کالا‌های غیر نفتی از کشور ما صادر شده و به میزان ۲۸ میلیارد ۳۶۷ میلیون دلار هم کالا وارد کشور ما شده حالا از این آمار ما در نیم سال سال جاری با بیش از ۱۰۰ کشور جهان تبادلات تجاری داشته‌ایم و در واقع این تبادلات تجاری هم باید گسترده‌تر باشد و هم باید عمق بیشتری پیدا کند و هم برنامه‌ریزی بهتری برای آن انجام شود تا ما بتوانیم برخی از آثار تحریمی را که گرفتار آن هستیم را کاهش بدهیم و یا آثاری که در آینده ممکن است بر اقتصاد ما به وجود بیاید.
سوال: آقای حریری به نظر شما با توجه به آماری که من ابتدای برنامه عرض کردم درباره وضعیت تجارت خارجی کشورمان تاثیر این ماجرای اسنپ بک را بر تجارت غیر نفتی کشورمان چطور می‌بینید به طور کلی در زاویه بزرگ حالا در مورد اینکه چطور این تجارت باید جلو برود از این به بعد اصلاً چه فرایند‌هایی را ما باید برای آن مترتب باشیم بعداً صحبت می‌کنیم ولی به طور کلی زاویه دید شما به این موضوع چیست؟
حریری: ما هر جایی که می‌خواهیم بحث اسنپ بک را شروع کنیم این روز‌ها باید اول این واژه را ببینیم این واژه الان حدود یک ماه است که در فرهنگ مردم کوچه بازار هم دارد تکرار می‌شود ولی عملاً من می‌بینم که خیلی از بزرگان هم که صحبت می‌کنند مفهوم را لااقل یا نمی‌دانند و یا نمی‌توانند بیان کنند برای مخاطب، موضوع برگشت به تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد موضوعی است که معروف است به اسنپ بک وقتی ما می‌گوییم برگشت تحریم‌های قطعنامه‌های تحریم سازمان ملل متحد باید نگاه کنیم که این چیست ما از سال ۲۰۰۶ تا سال ۲۰۱۰، ۵ تا قطعنامه علیه کشور ما شورای امنیت سازمان ملل متحد وضع کرده مجموعه این ۵ تا که اگر جمعش کنیم و تشدیدش کنیم آخری را که سال ۲۰۱۰، ۱۹۲۹ بوده خیلی‌هایش درباره اشخاص است راجع به بنگاه‌ها است اون‌ها را می‌گذاریم کنار آنچه که ما تحریم شده‌ایم مربوط است به صنایع هسته‌ای و بخشی از صنایع موشکی ما حالا هر کی در صنایع هسته‌ای تجارت کند می‌تواند تحریم شود هرکی در آن بخش صنایع موشکی تجارت کند می‌تواند تحریم شود هرکی مبادله مالی کند برای این دو موضوع می‌تواند تحریم شود، اما نفت و پتروشیمی و پسته و فرش و صنایع دستی و اینها چنین تحریمی وجود ندارد حالا این هرکی اگر در صنایع هسته‌ای ما فعالیت کند مشمول تحریم‌های سازمان ملل می‌شود یا نمی‌تواند از سیستم بانکی استفاده کند را شما اینجا داشته باشید بیایید به یک چیز بزرگتر گر این را یک دایره کوچکتر بگیریم یک دایره‌ای که این را گرفته به نام تحریم‌های آمریکایی که از سال ۲۰۱۶ آقای ترامپ از اول سال ۲۰۱۷ اجرایی کرد اونجا می‌گوید اصلاً هیچ ایرانی نمی‌تواند با بانک‌ها کار کند دیگر نه کسانی که در هسته‌ای و یا موشکی هستند هیچ ایرانی نمی‌تواند با هیچ بانکی کار کند هر بانکی با هر ایرانی کار کند مشمول تحریم‌های ثانویه می‌شود در تحریم‌های سازمان ملل می‌گوید که اگر یک کشتی را یا یک هواپیمایی را شما مشکوک شدید به آن که دارد محموله‌ای را حمل می‌کند که مربوط به این دو بخشی است که تحریمی است شما این اجازه بین‌المللی را دارید که با هماهنگی با صاحب پرچم آن کشتی کشتی را متوقف کنید بازرسی کنید اگر کالا‌های مشمول تحریم داشت تحریم سازمان ملل کشتی را توقیف می‌کنید و برخورد‌های بعدی اگر نداشت باید ولش کنید برود، این چیزی است که از منظر حقوق سیاسی و حقوق تجاری در آن قطعنامه است یا بندری اگر کشتی ایرانی می‌رود باید این مراقبت‌ها را بکند حالا آقای ترامپ آمده از سال ۲۰۱۷ گفته که هیچ بندری حق ندارد کشتی ایرانی را راه بدهد اگر راه بدهد من آن بندر را هم می‌برم جز تحریم حالا هر کشتی هم برود در آن بندر می‌رود جز آن تحریم‌ها زنجیره به هم پیوسته تحریم‌های ثانویه، ببینید موضوع را باید برای مردم تشریح کرد که چیست، موضوع این است اگر کسی مدعی است که غیر از این چیزی دیگری هم هست عوتش کنید بیاید اینجا و حرف‌هایش را بزند اینکه یک عده‌ای نشستن در لندن و در این طرف و آن طرف هی می‌گویند که نمی‌دانید چه تحریم‌هایی قرار است باشد اصلاً ً هدف از تحریم‌ها شما کتاب نفیو را که می‌خوانید هنر تحریم را که در دوره اول تحریم هم منتشر شد یک جزوه ۳۲ تا ۳۳ صفحه‌ای است که منتشر شد اصلاً هدف همین است هدف همین است که مردم را در اضطراب نگه دارید در انتظار نگه دارید فعال را نگذارید فعالیت اقتصادی کند عواملش هم الی ماشاالله هستند در داخل در خارج شما می‌بینید که مثلاً در عرض کمتر از دو هفته تا سه هفته ما حدود ۱۷ تا ۱۸ درصد می‌رود روی قیمت ارزی که قرار نیست کسی بخرد و بفروشد مگر اینکه کسی بخواهد خروج سرمایه از کشور کند فرار کند برود یا کسی که می‌خواهد برود کالای قاچاق بیاورد، چون الباقی که اصلاً نمی‌توانند بروند این ارز را بخرند الباقی باید بروند مرکز مبادله و ارز آنجا اونی که واردات انجام می‌دهد اونی که چه کار واردات و چه کار خدماتی انجام می‌دهد شما اگر بخواهید در چهارچوب قانون الان فعالیت واردات یا صادرات کنید باید بروید در مرکز مبادله نمی‌توانید بیایید در گوشه چهارراه استانبول معامله کنید من می‌خواهم بگویم هدف همین است که الان دارد محقق می‌شود.
سوال: و شما به عنوان یک فعال اقتصادی راجع به این هدفی که دارند می‌روند سمت محقق کردنش چه نظری دارید چه کار باید کرد؟
حریری: متاسفانه این است که ما در حوزه تبلیغ و ضد تبلیغ خوب عمل نمی‌کنیم یعنی آنها در این حوزه الان ما را برده‌اند نتیجه این را نشان می‌دهد که در کمتر از دو سه هفته ۱۵ تا ۱۶ درصد ارز را برده‌اند بالا و یک انتظار تورمی فوق العاده ایجاد کرده‌اند اون‌ها با هر شکلی دارند این پروپاگاندایشان را پیش می‌برند از ما در حوزه روایت و رسانه و خبر برده‌اند اگر حالا بازنده‌اش کیست یا مقصرش کیست اون‌هایی که در حوزه رسانه صاحب نظر هستند باید بیایند راجع به آن صحبت کنند.
سوال: خیلی ممنونم، آقای آخشته حالا من ابتدای برنامه یک سری آمار و ارقام گفتم که این آمار و ارقام در مقایسه با آمار و ارقام سال گذشته بود و پایششان نشان می‌دهد که طبق صحه‌ای که آمار گمرک بر روی این آماری که من خواندم گذاشته در نیمه نخست امسال تجارت غیر نفتی کشورمان تفاوت چندانی با قبل نکرده در حالی که ما در ماه سوم به صورت بسیار ظالمانه تحت یک جنگی قرار گرفتیم و به هر حال شرایط کشور به سمت شرایط جنگی پیشرفت و بندر ما را زدند ولی خوشبختانه ما توانستیم این آمار را نسبت به سال گذشته که کاملاً همه چی آرام بود نگهداریم و آمار خیلی تفاوت ندارد این نشان دهنده چیست؟
آخشته: همانطور که به درستی هم فرمودید و جناب آقای حریری هم اشاره داشتند موضوع بحث اسنپ بک بازگشت سریع تحریم‌هایی بود که در آن قطعنامه‌های سازمان ملل آمده بود ولی عملاً بعد از آن در آن تحریم‌های ثانویه هم که همان آمریکا برای این مطلب برنامه‌ریزی کرده بود توانست خیلی از مباحث مختلف ما را در ذیل همان قطعنامه‌های شورای امنیت در خصوص افراد اشخاص افراد حقیقی و حقوقی مختلف ایجاد کند عملاً کار خودش را کرده بود بحث‌های بار روانی و مباحث حاصل از این تصمیماتی که در گذشته اتخاذ شده حجم اثربخشی خودش را در دوران و در سال‌های گذشته بر موضوع اقتصاد و تجارت خارجی ما ایجاد کرده کشور ایران هم با توجه به اینکه ظرفیت‌های خاص خودش را در حوزه بحث دور زدن تحریم‌ها در این سال‌ها ایجاد کرده البته نمی‌گویم که این مطلب مطلب ایده آلی است در حال حاضر ولی تلاش صورت گرفته ولی تلاش حاصل از این مسئله باعث شده که علی رغم این همه فشار روانی که اروپا ایجاد کرده در خصوص بحث اسنپ بک نتوانست آنچنان تاثیر خودش را بگذارد ولی چرا همانطور که دوست عزیزمان هم اشاره کردند موضوعات بحث رسانه‌ای ما یک تاثیر بسیار بسیار زیادی می‌تواند در روشنگری این مطالب برای بخش خصوصی و سایر بخش‌ها داشته باشد در حجم تجارت خارجی ما در ۲۰۲۴ ماه حدود ۹۹.۷ میلیارد دلار که شامل ۶۰.۲ حوزه صادرات و ۳۹ و پنج دهم مربوط به بحث حوزه واردات بوده حجم تجارت خارجی ما بوده که از این میزان هم تقریباً حدود ۱۲ و هفت دهم مربوط به صادرات غیر نفتی ما بوده و از بابت ۱۸.۳۱ بحث واردات محصولات غیر نفتی ما بوده ببینید من فکر می‌کنم که چرا این تغییرات در این حوزه اتفاق نیفتاده برای اینکه کشور‌های بزرگ قوی مثل چین، مثل روسیه، مثل هندوستان خیلی در رابطه با مسائل امنیت ملی خودشان یا مسائل مربوط به حوزه اقتصادی خودشان تحت تاثیر جو روانی شورای امنیت نیستند چرا ما نفتمان علی رغم اینکه در طی سال‌های گذشته آمده و تحریم‌های بسیار زیادی صورت گرفته البته من منکر این نمی‌شوم که هزینه‌های حاصل از انجام این مبادلات و مراودات زیادتر نشده ولی حجم صادرات نفت ما کاهش که پیدا نکرده هیچ در بعضی از ادوار و سال‌ها نیز توسعه داشته دلیلش این است که کشور چین منتظر نمی‌ماند که آمریکا برایش تعیین تکلیف کند که الان اقتصاد خودش را بخواهد تحت تاثیر شرایط تحریمی آمریکا قرار بدهد یا روسیه و یا مواردی از این دست فکر می‌کنم دلیل اصلی این مسئله بحث توجه جامعه جهانی به آن مسائل خاص داخلی خودشان است و سعی می‌کنند تا جایی که امکان دارد بر اساس منافعشان مراودات خودشان را با ما حفظ کنند.
سوال: شاید نکته مد نظر سوال من این بود که حالا ما می‌توانیم اینطوری نتیجه‌گیری کنیم که تاب آوری و استقامت تجارت غیر نفتی ما تغییر کرده، به هر حال ما در یک دوره بسیار طولانی تحت تاثیر تحریم‌ها بودیم از بعد از انقلاب ما انواع و اقسام تحریم‌هایی که در هیچ جای دنیا اعمال نشده بود برای ایران اعمال شد، اما الان وقتی که ما وضعیت جنگی را هم گذراندیم و آمار تجارت غیر نفتی ما با سال گذشته نه اینکه آن مطلوب بوده باشد ما تجارت غیر نفتمان باید خیلی بیشتر باشد ظرفیتمان بسیار بیشتر است، اما همین که ما توانستیم این را ایجاد کنیم که نسبت به سال قبل تفاوت خیلی چندانی نداشته باشد آیا می‌توانیم نتیجه کنیم که تا باوری تجارت غیرنفتی ما افزایش پیدا کرده اصلاً این واژه درستی است تاب آوری تجارت غیر نفتی؟
آخشته: من این را قبول ندارم یکی از گزینه‌هایی که باعث شده این میزان خیلی به چشم نیاید افزایش نرخ ارز است، یعنی ما باید بگوییم که چه مقدار ما گالن و یا بشکه نفت صادر کردیم این را بیاییم مقایسه کنیم با میزان ادراتی که در گذشته انجام نه نرخ دلاری که امروز مثلاً ما همین امروز افزایش نرخ ارز را دوباره داشتیم.
حریری: البته به دلار که در آمار گمرکی ما تاثیر به دلار می‌گوییم آنجا.
آخشته: به دلار می‌گوییم ولی متاسفانه ما یک سری هزینه‌هایی را در کنار این موضوع داریم که در بحث‌های مربوط به افزایش درآمد‌های حاصل از این حوزه تاثیرگذار است من فکر می‌کنم که اگر این مقایسه را ما بیاییم بر اساس بشکه و مقدار فروش ما در نظر بگیریم.
سوال: نکته من تجارت غیرنفتی است آقای حریری من همین سوال را از شما می‌پرسم نظر شما در این رابطه چیست آیا می‌توانیم واژه تاب آوری و استقامت تجارت غیر نفتی ما را اینجا به کار ببریم؟
حریری: ببینید بگذارید نکته را از یک زاویه دیگر نگاه کنیم اول من یک توضیح بدهم به همه دوستانی که دارند نگاه می‌کنند که ما بگوییم که تحریم نعمت است این حرف بی‌ربطی است که لااقل دیگر الان کمتر گفته می‌شود اینکه بگوییم مثل گزارش شما از دل این تحریم‌ها می‌توان فرصت ساخت این را هم من خیلی قبول ندارم آدم عاقل دلش نمی‌خواهد که دچار محدودیت شود هیچ نوع محدودیتی شود ما هم عقلمان که باید لااقل رجوع کنیم این است که به طور کلی ما باید همه سعیمان را کنیم که تحریم نشویم هر تحریمی ناخوشایند است هیچ تحریمی نیست که اثرش صفر باشد این بحث‌هایی که ما داریم می‌کنیم.
سوال: عذرخواهی می‌کنم بین صحبت‌های شما وارد می‌شوم من برای خودم این را می‌پرسم آیا ما همه تلاشمان را نکردیم ما حتی تا آنجایی که توانستیم مذاکره کردیم؟
حریری: من مرجع پاسخش نیستم این را باید یک نفر که علوم سیاسی می‌داند بیاید بگوید من اقتصاد بلدم من تاجرم کاسبم من بیشتر از یک دیپلمات چونه می‌زنم شاید از من اگر بپرسید من پاسخم این باشد که نه کافی نبوده ببینید مثلاً ما یک جنسی را می‌خواهیم بخریم یا بفروشیم اختلاف ما بین دو طرفه نیست بسیار بیشتر از این حرف‌ها است آنقدر ور می‌رویم آنقدر عقب و جلو می‌کنیم تا به یک قیمت مرزی الطرفین برسیم اگر من امروز بخواهم بنشینم سر یک میزی با شما این لیوان را از شما بخرم شما بگویید ۱۰ تومان من بگویم ۵ تومان شما سر ۱۰ تومانت وایستی من سر ۵ تومانم اصلاً وارد این بحث نشویم، چون ما از دید کاسبی بهش نگاه می‌کنیم یک دیپلمات هزار وجه دیگری برایش مطرح است که شاید این حرف‌هایی که من می‌زنم بگوید اینها نیست موضوع ما و من، چون نمی‌دانم چیست موضوعش واردش نمی‌شود می‌خواهم عرض کنم که به هر حال میز مذاکره همیشه باید محترم باشد همیشه ما باید فکر کنیم که می‌توان با طرف مقابل در بدترین حالت‌ها هم نشست و مذاکره کرد به هر شکلی ایدئولوژیک هم که نگاه می‌کنید ما چنین سوابقی داشتیم یعنی هیچ موقع شب عاشورا هم داشتیم مذاکره می‌کردیم دیگه از قصه یزید و امام حسین تراژیک‌تر نیست قصه ما و سایر بخش‌های دنیا، ولی موضوع من اصلاً این نیست نمی‌خواهم وارد شوم برای اینکه حرف بزنم این حرف حرف کاملاً یک آدم عامه در خیابان هم مثل من همین حرف‌ها را می‌زند من آنجایی باید عرایضم را ارائه بدهم که راجع به آن بالاخره یا تجربه دارم یا خوانده‌ام یا مطالعه کردم.
سوال: الان بر اساس تجربه شما به نظرتان فعال شدن مکانیزم چه بخشی از تجارت خارجی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
حریری: همین قدر که مردم در داخل می‌ترسند و این وحشت را ما این روز‌ها داریم می‌بینیم در بازار همین قدر هم طرف‌های تجاری ما دچار سوء تفاهم می‌شوند که چرا من با کسی که زیر بار این چتر است نمی‌رود آن را بخواند ببینید ما اینجا خودمان به مردم خودمان در تبیین موضوع اسنپ بک مانده‌ایم حالا آن طرف خارجی می‌گوید سری که درد نمی‌کند چرا دستمال ببندم، چرا با این آدمی که به هر حال مشکل دارد و در دنیا راجع به آن دارد حرف می‌زنند چرا وارد مذاکره بشیم اینها خطر است به طور واقع بینانه‌ای ما باید بنشینیم دور همدیگر همه کسانی که تصمیم گیر هستند من یک دفعه دیگر این را جا‌های دیگر هم عرض کردم اینجا هم تکرار می‌کنم ببینید موقعی که برجام شد مثلاً دولت اتاق بازرگانی همه در حوزه اقتصاد کرور کرور آدم اروپایی بود که می‌آمد هیئت‌های ۴۰۰ نفره ۳۰۰ نفره از این طرف ما می‌رفتیم ۱۰۰ نفر تا ۱۵۰ نفر من همان موقع هم می‌گفتم که کف این بازی چیزی نمی‌ماند، اما الان می‌خواهم عرض کنم علی رغم اینکه باز در گزارش شما گفتند که ما با ۱۰۰ کشور مختلف تجارت خارجی داشته باشیم واقعیت این است که ۸۰ درصد تجارت خارجی ما با ۵ تا ۶ کشور است حقیقت تلخی است و باید بپذیریم.
سوال: چه کار کنیم آقای حریری، ما برای بهتر شدن حوزه تجارت خارجی مان باید چه کار کنیم؟
حریری: این برای آن موقعی بود که دچار این گرفتاری‌ها نبودیم.
سوال: ولی حالا هست باید بالاخره کشور اداره شود؟
حریری: اتفاقاً الان آن که موقعی نقص بوده و عیب بوده الان تبدیل شده به یک حسن ما تعداد طرف‌های تجاریمان محدود است چه در صادرات و چه در واردات، پس تبیین موضوع برای طرف‌های خارجی مان هم راحت‌تر است اگر واقعاً ما با ۱۰۰ کشور تجارت خارجی داشتیم الان باید به ۱۰۰ کشور هیئت اعزام می‌کردیم که برویم بگوییم که اتفاق خاصی نیفتاده.
سوال: البته آمار گمرک نشان می‌دهد که ما با ۱۰۰ کشور تبادل تجاری داشتیم حالا میزانش کم و زیاد ممکن است؟
حریری: بله با یکی مثلاً ۲۰۰ هزار دلار هم باشد یک کسی پفک نمکی فرستاده برای بقالی فامیلش گمرک می‌گذارد جز صادرات اینها را خیلی جدی نگیرید جدیش این است که ما بیش از ۸۰ درصد تجارت خارجی مان چه در حوزه صادرات و چه واردات با کمتر از ۸ کشور دارد اتفاق می‌افتد.
سوال: الان این ۸ کشور را ما چطور حفظ کنیم که تجارت خارجی مان لطمه نبیند؟
حریری:هم دولت کمک کند و هم بخش خصوصی جمع شویم با همدیگر یک بسته تبیین تعریف کنیم که اسنپ بک چیست، باید مثلاً در هند برویم ببینیم چطور توضیح بدهیم برای طرف‌هایمان برویم در چین چطوری تعریف کنیم برویم ترکیه ببینید حتماً سازمان‌های امنیتی نظامی و سیاسی و اندیشکده‌ها در ترکیه و چین و هند می‌دانند قصه را که اسنپ بک چیست، اما تاجرش کاسبش کارخانه‌دارش قرار نیست بداند شما می‌دانید مگر مشکل هند چیست اصلاً به من مربوط نیست پس ما الان است که باید اتفاقاً هیئت اعزام کنیم، متاسفانه در یک ماه گذشته دو فراخوان هیئت دادم که بتوانم بروم چین با این دلار صد و خورده‌ای کسی حاضر نیست راحت برود برای سفری که نمی‌داند که تهش چیست.
سوال: وزیر اقتصاد گفته‌اند که برنامه‌های متعددی برای شرایط تحریم دارند و تقسیم کار هم صورت گرفته من الان می‌خواهم بپرسم که با شما تقسیم کار چه تقسیم کاری بوده؟
حریری: با من که قرار نیست تقسیم کاری بکنند.
سوال: منظورم از شمای اتاق بازرگانی است؟
حریری: من هم خیلی در اتاق بازرگانی راه نمی‌دهند آنجا هم محبوب نیستم اصلا این مدل حرف زدن قاعدتاً آدمی نیستیم که محبوب دل کسی باشد که یک جایی دستش است من عرضم این است ما باید الان برویم و برای طرف‌های تجاریمان توضیح بدهیم که تو از نظر شورای امنیت سازمان ملل اگر با من کاسب کار کنید، هیچ عیبی ندارد، نترس این است، توضیح بدهیم برایش اصلاً برویم یک هتل فایو استار سالن بگیریم ۵۰۰ نفر طرف تجاریمان را از آن کشور دعوت کنیم سمینار بگذاریم با این هدف که توضیح بدهیم که ماجرا چیست احتیاج هم ندارد که خیلی غلو کنیم یا چیزی و حقیقتی را پنهان کنیم، اصل موضوع را بگوییم که تو تا الان که تحت تحریم آمریکا بودی با من کار کردی الان این تحریم من یک مثالی که زدم ما از سال ۲۰۱۰ با وجود اینکه اصلاً شنا بلد نبودیم پرتمان کردند در یک استخری به نام تحریم شروع کردیم دست و پا زدیم بالاخره الان خودمان را روی آب نگه داشتیم از سال ۲۰۱۰ تا الان می‌شود ۱۵ سال است که ما روی آب هستیم و داریم خودمان را روی آب تحریم‌ها نگه داشته‌ایم نتوانسته خفه‌مان کند این استخر حالا این قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل از منظر اقتصادی و تجاری من اصلاً به منظر جامعه شناسی و نظامی و امنیتی اش کاری ندارم فقط دارم راجع به اقتصادی و تجاری صحبت می‌کنم مثل اینکه حالا که ما در این استخر ۱۵ ساله یاد گرفتیم یک نفر هم ۴ سطل آب بیاورد بریزد در این استخر نه ما را بیشتر می‌آورد روی آب و نه غرقمان می‌کند چیزی نمی‌شود، شاید یکم تقلای بیشتری لازم شود ما باز در همان سطح قبلی بمانیم روی آب.
سوال: آقای حریری ما اگر بخواهیم به صورت تفکیک شده این نکته را به مردم بگوییم که بخش خصوصی باید این کار‌ها را کند بخش دولتی این کار‌ها را کند تا اثرات این ماجرا بر اقتصاد ما کمتر شود به ویژه بخش اقتصاد غیر نفتی؟
حریری: مردم چه گناهی دارند، ما فقط باید به مردم بگوییم که واقعیت چیست، ولی باید به عامل تو دولت هستی، تو بقیه بخش‌های نظام هستی، تو چپی، تو راستی، تو قرمز تو آبی باید این زمین فوتبال باشد در آن بازی بشود که تو بنشینی روی سکو برای یک طرف هورا بکشی اگر هنوز هم وایستید کری برای همدیگر بخوانید تو بگی چپ‌ها غلط هستند و او بگوید که تقصیر کی بود که اینطوری شد و اینها زمین بازی اصلاً جمع می‌شود مردم هم هیچ کاری نمی‌توانند بکنند ولی بازیگر‌ها که آدم‌های مسئول هستند و در بخش خصوصی آن بخش‌هایی که فعال هستند در حوزه تجارت خارجی و یا در حوزه تولید و توزیع داخلی این وظیفه دارند که حرکتشان را مضاعف کنند عرض کردم همانطور که بوی برجام همه را وسوسه کرده بود پا می‌شدند می‌رفتند طرح‌های ایران را دنبال شریک می‌گشتند و یا دعوت می‌کردند می‌آمدند الان دعوت کنیم شاید خیلی لبیک نگوید کسی به دعوت پس باید ما باشیم برویم باید پاشیم برویم ببینید اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی ایران امروز که داریم صحبت می‌کنیم حدود ۶۰۰۰ میلیارد تومان سپرده بانکی دارد دلارش کنید با همین دلار آزاد ببینید چقدر می‌شود نیمی از این را بردارید هیئت کنید آدم حسابی که اون طرف قبولش دارد با خودتان بردارید ببرید برای آن طرفی‌ها توضیح بدهید برای پارتنر‌های ما توضیح بدهید که خبری نیست آقای دولت شمایی که برای هر کار بامسما و من دولت که می‌گویم منظورم همه حکومت است نه این دولت است و نه آن دولت دولت آقای پزشکیان دولت قبلی و قبلی شما از این مملکت منتفع بودید در سکوی قدرت نشسته‌اید تو بیشتر از من باید بیشتر دلت بسوزد پاشو تکون بده به خودت اون بخش‌های سیاسی دارند کارشان را می‌کنند بخش‌های اقتصادی دولت پاشید تکون بخورید بنشینید با هم فکر کنیم ببینیم که اگر از این بدتر شد می‌خواهیم چه کار کنیم مگر قرار است کسی به ما تضمین داده که اینطوری بمانیم.
سوال: ما از دولت الان مهمان نداریم ولی از مجلس میهمانی به ما پیوسته‌اند جناب آقای فتح الله توسلی نماینده مجلس شورای اسلامی، آقای توسلی نکات مهمانان را فکر می‌کنم شنیده باشید اگر هم نشنیدید نکات بسیار مهمی است در مورد اینکه بخش زیادی از این تحریم‌هایی که حالا دارد در موردش صحبت می‌شود قبلاً هم وجود داشته و ما آنقدر در ۱۵ سال گذشته راه‌های متعددی برای تحریم‌ها و دور زدن آنها و یا بهتر بگویم تا باوری در مقابل تحریم‌ها پیدا کردیم که الان تحریم‌های جدید خیلی نمی‌تواند باعث شود که این اقتصاد خیلی تغییر خاصی در آن اتفاق بیفتد من سوال مشخصم از شما این است که برای افزایش تاب آوری تجارت خارجی کشورمان و اینکه راهکار‌های حمایت فعالان اقتصادی صادر کنندگان بیش از قبل اتفاق بیفتد مجلس چه تسهیلگری می‌تواند انجام بدهد اصلاً آیا کمیسیون یک بخش جدید یا یک کمیسیون موقتی تشکیل شده برای اینکه ما بتوانیم فعالان اقتصادی را دعوت کنیم حرف‌هایشان را بشنویم آن نقاطی که اینها می‌دانند می‌شود کمک کرد در شرایط فعلی به اقتصاد را باهاشون همراهی کنیم؟
توسلی: همانطور که حضرتعالی و مهمانان عزیزتان هم اشاره کردند می‌دانید این موضوع اسنپ بک الان مطرح شده حدود ۱۰ سال است به شکل این قطعنامه‌ها ظاهراً تعویق شده بود یعنی قطعنامه‌ای که مربوط به شورای امنیت است قطعنامه تحریمی است از سال ۲۰۰۶ قطعنامه ۱۶۹۶ را داریم ۱۷۳۷ را داریم بعد در سال ۲۰۰۷، ۱۷۴۷ را داریم ۱۸۰۳ برای سال ۲۰۰۸ است ۱۸۳۵ برای سال ۲۰۰۸ است ۱۹۲۹ که مهمترینش است در واقع مربوط به سال ۲۰۱۰ است، اما سوال این است آیا در واقع بازگشت این تحریم‌ها تاثیر اساسی و اقتصاد ملی ما در حوزه تجارت خارجی دارد یا ندارد من عرض می‌کنم که اصلاً این تحریم‌ها نرفته بود که برگردد یعنی این تحریم‌ها اعمال می‌شد، اما در قالب دیگری یعنی در واقع به ظاهر گفته بودند که این تحریم‌ها لغو شده، اما عملاً لغو نشده بود، چون فشاری که تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا بر اقتصاد ملی ما وارد کردند تحریم‌های شورای امنیت بیشتر است بیشتر فشار‌ها تحریم‌هایی است که از طریق آمریکا و مصوبه کنگره و سنا و خزانه‌داری آمریکا است دارد اعمال می‌شود و از طرف دیگر با توجه به آن روحیه استکباری که آمریکا دارد کشور‌های مختلف را وادار می‌کند به انجام برخی کار‌ها و یا انجام ندادن برخی کار‌ها از جمله اینکه با ایران تجارت نداشته باشند و فشار‌های سیاسی امنیتی و حقوقی و بخش‌های اقتصادی به این کشور‌ها وارد می‌کنند من خودم سال‌ها در اروپا کار کردم وقتی با کشور‌های اروپایی صحبت می‌کردیم یعنی باهاشون مسائل را مطرح می‌کردیم علاقمندیشان را اعلام می‌کردند به اینکه با ایران تجارت کنند ولی به محض اینکه وارد گفت‌و‌گو‌ها و مذاکرات جدی می‌شدند آمریکایی‌ها یا سفیرشان و یا یک مقام بالاترشان کشور خارجی و یا هر کشور اروپایی و یا غیر اروپایی فرقی نمی‌کرد بلافاصله تماس می‌گرفتند تهدید می‌کردند و اجازه نمی‌دادند که این گفت‌و‌گو‌ها ادامه پیدا کند یا در حوزه مسائل بانکی که مشکلات اصلی ما در این حوزه است مگر این چند سال گذشته کشور‌های اروپایی کشور‌های دیگر به ما کمک کرده‌اند در بحث روابط بانکی ما که الان با لغو این تحریم‌ها الان بخواهند ببندند و این کار را انجام ندهند حتی به سفارتخانه‌های ما در خارج از کشور هم همکاران ما کارت عابر بانک نمی‌دادند که بتوانند ارتباطات خاص خودشان را انجام بدهند حقوقشان را بگیرند.
سوال: آقای توسلی همه این نکاتی که شما می‌فرمایید را ما در برنامه صحبت کردیم اگر امکان دارد شما منظر مجلس را بفرمایید؟
توسلی: من در منظر مجلس مجلس دو وظیفه بیشتر ندارد ما که اجرایی نیستیم ما یک قوه مقننه قانونگذاری و نظارتی هستیم اگر دولت محترم در هر بخشی چه وزارت صمت چه مجموعه وزارت اقتصاد و چه بقیه دستگاه‌هایی که هستند در یک جایی احساس می‌کنند قانونی ناقص است و یا باید اصلاح شود بلافاصله بیاورند مجلس این آمادگی را دارد که کمیسیون‌های تخصصی و همینطور صحن این آمادگی را دارد که در اسرع وقت موضوع را بررسی کند و اصلاح کند نه یک جایی نیاز به قانون جدید دارند لایحه‌اش را دولت بیاورد ما این آمادگی را داریم در کمیسیون اقتصادی که بنده هستم چه دوستانی که در کمیسیون‌های تخصصی دیگر هستند این آمادگی را داریم که اون لایحه دولت را بلافاصله مورد بررسی قرار بدهیم.
سوال: آقای توسلی وزیر اقتصاد دو روز گذشته در نشستی که با فعالان بخش خصوصی داشتن راجع به این موضوع صحبت کردند که بعضاً قوانینی وجود دارد که باید یک مقداری بازنگری در آنها انجام شود تا تسهیل شود شرایط فعالان اقتصادی ما معمولاً در برنامه میز اقتصاد همیشه یکی از مهمانانمان از فعالان بخش خصوصی و یا حتی فعالان اقتصادی بخش دولتی است یکی از نکات خیلی خیلی مهمی که هر بار مطرح می‌شود همین موضوع قوانین و تسهیلگری است که به هر حال به عنوان بال دوم و یا بال اصلی مجلس باید مورد توجه مجلس قرار بگیرد آیا ما باید منتظر باشیم که دولت در شرایط فعلی که در آن گرفتار هست خودش بیاید این قوانین را و یا مجلس خودش می‌تواند یک پایش‌هایی را انجام بدهد؟
توسلی: قطعاً اینطور نیست همین الان من عازم همدان هستم برای اینکه همکاران من رئیس کمیسیون اقتصادی و اعضای کمیسیون اقتصادی دارند می‌آیند همدان به دعوت من که با جمع فعالان اقتصادی فردا ۸ صبح در اتاق بازرگانی تا ۱۱ بنشینیم مشکلات و موضوعاتی که عزیزان فعال اقتصادی در بخش‌های مختلف دارند را با حضور معاونین وزرایی که دعوت شده‌اند در آن جلسه بررسی کنیم هم قانونگذار آنجا هست، یک کمیسیون تخصصی است هم نماینده دولت و معاونین وزرا آنجا هستند هر جایی که لازم هست آن موارد را یادداشت می‌کنیم و پیگیری می‌کنیم همین اتفاق در خصوص کمیسیون‌های تخصصی دیگر مثل کمیسیون عمران و بقیه کمیسیون‌های کشاورزی و ... هم در بخش‌های تخصصی دیگر دارد انجام می‌شود یعنی مجلس کاملاً فعال است و دارد کار خودش را انجام می‌دهد طبیعتاً دولت با توجه به اینکه درگیر کار است یک جا‌هایی نواقصی را می‌بیند که من نماینده نمی‌بینم آن نواقص را یعنی در اجرا آن مجری است که متوجه می‌شود که یک جایی قانون درست اجرا نمی‌شود مثلاً فرض کنید خود ما که نماینده هستیم من امروز هم در تذکر به دولت عرض کردم فرض کنید که بند ۱ تبصره ۱ قانون امور اراضی در کشور قانون است اجرا می‌شود ولی مشکل اجرا می‌شود یعنی الان دولت در اجرای آن در واقع تخلف هم دارد می‌کند به چه نوعی فرض کنید که الان در قانون در آن تبصره گفته شده که برای بحث تبدیل اراضی و الحاق به محدوده در حاشیه شهر‌ها و شهرک‌ها ممنوع است مگر اینکه به صورت ضرورت اقتضا کند متاسفانه وزارت جهاد کشاورزی آمده این را داده به روستا‌ها و روستا‌ها هم چه در بحث اقتصادی و چه در بحث مسکن دچار مشکل شده‌اند که ما این را هفته گذشته با وزیر کشاورزی مهمان من بودند از ایشان خواهش کردیم و پیگیری کردیم که این را اصلاح کنید.
سوال: آقای توسلی به نکته مهمی اشاره کردید بگذارید من همین جا این سوال را از شما بپرسم وظیفه دولت اجرا است اگر جایی بد اجرا می‌کند یک وظیفه مهمی مجلس دارد به عنوان نظارت الان در موضوع شرایط تحریمی کشور که اینقدر شرایط ما قابلیت این را دارد که هر لحظه ممکن است یک اتفاق جدیدی بیفتد در مورد تصمیم گیری‌های اقتصادی باید سرعت عمل داشته باشند و درست اجرا کنند قوانینی را که برایشان گذاشته شده به هر حال شما هم وظیفه نظارتی دارید چقدر این وظیفه نظارتی انجام می‌شود و این نکته را هم که من ابتدای برنامه گفتم ما این پتانسیل را بعضاً می‌گویند داریم که تجارتمان را تا دو برابر افزایش بدهیم چقدر مجلس برای اینکه این راهکار از حد اینکه در یک برگه نوشته شود به عمل تبدیل شود حداقل ما دو برابر نه ولی بهش نزدیک شویم را داشته باشیم چه کار می‌تواند انجام بدهد در شرایط فعلی؟
توسلی: ببینید ما الان تجارت خارجی مان بیشترش به ۷ کشور است یعنی از نزدیک به ۵۸ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی ما سال گذشته ۸۲ درصد مربوط به هفت کشوری است که عرض می‌کنم چین، عراق، امارات، ترکیه، پاکستان، افغانستان و هند از کدام یک از اینها در حوزه برجام درگیر هستند به جز چین که به شکل متحد ما محسوب می‌شود و همسو با ما هست و در حوزه کلان و بین‌الملل با ما همکاری می‌کند بقیه که همسایگان ما هستند و بیشترین روابط تجاری را با اینها داریم و علاقمند هم هستند حالا اگر دولت محترم چه سازمان توسعه تجارت و چه بقیه دستگاه‌هایی که متولی تجارت خارجی هستند در این زمینه نمی‌توانند کارشان را با کشور‌های همسایه پیش ببرند طبیعتاً ما کاری که می‌توانیم در مجلس کنیم این است که از وزیر سوال کنیم و تذکر بدهیم و در مواردی هم اگر عمل نکنند استیضاح می‌کنیم الان اروپایی‌ها ۳ تا کشور من خودم دیپلمات هستم عرض کردم در اروپا هم کار کرده‌ام ما تجارتمان با حوزه اروپا آنقدری نیست که نگران تجارتمان با اروپا باشیم و یا آمریکا که تجارتی نداریم حتی فرش ما را هم آمریکایی‌ها تحریم کرده‌اند، اما قطعاً ظرفیت‌های بسیار بالایی در ۱۵ کشور همسایه داریم که ۶ تا را من عرض کردم به علاوه چین که به شکلی متحد ما محسوب می‌شود بقیه کشور‌های حوزه آسیا مرکزی قفقاز حتی کشور‌هایی مثل هند که یک کشوری هست که می‌تواند با ما کار کند و روابط خوبی را داشته باشد آنطور که باید و شاید متاسفانه دوستان ما ورود پیدا نکردند از دولت قبل شروع شده دولت‌های قبل هم شروع شده این ظرفیت در کشور وجود دارد که با توسعه روابطشان با کشور‌های همسایه‌مان همسویمان حلقه پیرامونیمان ظرفیت‌های اقتصادی کشورمان را افزایش بدهیم و این امکان هم وجود دارد.
سوال: ممنون آقای توسلی همین نکته‌ای که گفتید برای فردا قرار از یک جلسه با بخش خصوصی داشته باشیم را از آقای حریری خواهم پرسید از همین جا یکی از فعالان بخش خصوصی می‌تواند به شما خواسته‌هایش را بگوید البته در ادامه برنامه حتماً این را خواهم پرسید آقای آخشته من الان از آقای توسلی یک سوالی پرسیدم که قبلش از آقای حریری هم پرسیده بودم در مورد اینکه شرایط شرایطی است که بعضاً بازرگانان و تجار کشورمان معتقد هستند که می‌شود حتی در شرایط فعلی با همین کشور‌هایی که ما باهاشون مراوده داریم تجارتمان را دو برابر کنیم آمار صادراتمان دو برابر شود چطور این امر امکان‌پذیر است در شرایطی که این بار روانی بر فعال بخش خصوصی بر اقتصاد کشور و بر مردم وارد شده؟
آخشته: ببینید من خوب است که یک نکته‌ای را خدمت شما عرض کنم اینکه حالا دوستان با اعداد وارقام نجومی صحبت می‌کنند و می‌گویند که دو برابر و سه برابر نمی‌دانم اینها را از کجا می‌آورند متاسفانه این یک معضلی است اینکه ما بگوییم بهبود برویم دنبال اینکه بگوییم فضای موجود را بتوانیم نسبت به گذشته بهبود بدهیم من یک بازی ریاضی است در کلاس‌های دانشگاه به دانشجویانم یاد می‌دهم بازی این ۹ نقطه‌ای است که شما باید در چهار حرکت دستتان را روی این نقطه‌ها بگذارید و اینها را به هم وصل کنید بدون اینکه برگردید از روی آن این حل نمی‌شود جز اینکه شما تفکررتان را از این ۹ نقطه بردارید یعنی آن پارادایم‌های منسوخ ذهنی که ما را درگیر آن ۹ نقطه می‌کند بیاییم از آن خارج شویم و از این چهارچوبه‌ها بزنیم بیرون تا بتوانیم بازی را حل کنیم ما درگیر یک سری پارادایم‌ها شده‌ایم این پارادایم‌ها ما را سفت بغل کرده و وقتی با آنها به بن‌بست می‌خوریم دیگر فکر می‌کنیم که مشکلاتمان غیر قابل حل است.
سوال: مصداقی می‌گویید آقای آخشته؟
آخشته: بله حضرت آقا یک سری مباحثی را در حوزه بحث تشکیل کنسرسیوم‌های منطقه‌ای با فعالین اقتصادی کشور‌های منطقه در خصوص بخش خصوصی نه درگیر مسائل دیپلماتیک و مسائل این چنینی بیایید به این صورت با همدیگر درگیر شوید اتوماتیک بخش خصوصی تاثیرگذار است بر فضای روانی دولت‌ها و می‌تواند که از این موضوع حاصل می‌شود به نفع خودش استخراج کند ما الان می‌خواهم به خدمت شما عرض کنم همانطور که دوستان اعلام کردند پنج تا و هفت تای اول میزان توسعه تجارت خارجی ما در راسش چین است بعد امارات، ترکیه است عراق و بقیه کشور‌ها به همین ترتیب ما کشور توانمندی مثل قطر را کلاً فراموش کرده‌ایم من می‌توانم به ضرس قاطع به شما بگویم که ما آنقدری که آمده‌ایم روی امارات سرمایه‌گذاری کرده‌ایم اصلا نگاه نکردیم به اینکه ظرفیتی مثل قطر کنار ما است من این پیام حالا یک مقدار محرمانه است ولی، چون خودم در جریان مسئله‌اش هستم اعلام کرده‌اند که ما همه جوره در کنار جمهوری اسلامی هستیم می‌توانیم کمکتان کنیم که از این گذار فشار روانی اسنپ بک مشکلات کشور را کمی مرتفع کنیم همین امروز هم تیم اقتصادی از کشور قطر به ایران می‌آیند البته غیر رسمی و غیر دیپلماتیک است ولی در راس مجموعه‌های بزرگ کشور قطر هستند که به ایران می‌آیند من اعتقادم این است که ما می‌توانیم بیاییم این تحریم‌های بین‌المللی که جز عوامل موثر بر تجارت خارجی مان است این نوسانات نرخ ارزی که ایجاد شده توسعه روابط با همسایگان و شرکای منطقه‌ای مان را توسعه بدهیم اینها وقتی که اتفاق بیفتد وقتی که یک سری منافع مشترک بین این دو تا گروه‌ها ایجاد می‌شود به خصوص در بخش خصوصی اتوماتیک مسائل دیپلماتیکشان هم حل می‌شود اینها با هم اورلب دارند، نمی‌توانیم اینها را از هم جدا بدانید و بگوییم که سیاستمان ربطی به اقتصادمان ندارد ما متاسفانه وزیر اقتصاد می‌آید مواردی را اعلام می‌کند در جمع فعالین اقتصادی بدون اینکه اصلاً به مؤلفه‌هایش اشاره کند الان در جلسات با بخش خصوصی گفتند که ما یک مباحثی را داریم برنامه‌ریزی می‌کنیم که بتوانیم از این موضوع گذر کنیم ببینید دنیای تئوری با دنیای واقعیت متفاوت است، وقتی ما متخصصین حوزه اجرا را کنار می‌گذاریم و یک سری تئوری می‌آوریم روی کاغذ همه چی دو دوتا مساوی با چهار تا است ولی وقتی وارد فضای اقتصاد واقعی می‌شویم یک وقت می‌بینیم دو دوتا یعنی ۳/۲ یک وقت می‌بینیم ۴.۱ اینها مباحثی هستند که یا متغیر‌هایی هستند که روی این مسائل تاثیرگذار است من اعتقادم این است ما در گذشته الان این مطلب را بگویم بعد وارد بحث بعدی شوم ببینید الان تفاوت کشور‌های توسعه یافته و یا در حال توسعه چیست اولین مسئله داشتن دانش و تکنولوژی است ما این همه سال دارد از عمر جمهوری اسلامی می‌گذرد چرا نتوانستیم یک هواپیما تولید کنیم که امروز بخش ناوگان هوایی که محور توسعه است عملاً حتی همین تجارت داخلی حالا خارجی که هیچی ما نباید داشته باشیم چرا باید کشور‌های دیگر هواپیما بسازند مگر ما مدعی نخبه‌گی نیستیم، مگر ما مدعی خیلی مباحث مربوط به اینکه دارای ذخایر نیروی انسانی بسیار بزرگی نیستیم پس اینها کجاست.
سوال: در حوزه ریلی که بیشتر باید ظرفیتمان را به راه بیندازیم ما در حوزه ریلی هم نتوانستیم در واقع به آن نقاطی که مد نظر کشور است و می‌تواند کشور را به یک راهگذر بین المللی خیلی خیلی مهم‌تر تبدیل کند هنوز مشکل داریم؟
آخشته: من یک مطلبی را در ادامه صحبت خدمت شما بگویم من این را می‌خواهم خدمت جناب آقای حریری بگویم طبق قانون تجارت ما با چین ما یک سری قانونی دارد چین و آن این است که می‌گوید تامین کننده‌های خارجی می‌توانند جهت توزیع و گسترش بازار چین بیایند اینجا مجموعه‌هایی را دایر کنند به صورت کنسرسیومی که هم موجب توسعه با چین شود و هم مراودات ما توسعه پیدا کند متاسفانه حالا البته بخش سیاسی را می‌گویم من به بخش اقتصادی خیلی کاری ندارم چرا سفرای ما در ادوار گذشته نتوانستند این مباحث را جز قوانین چین است ایجاد کنند که ما امروز بتوانیم در حوزه اقتصاد و تجارت خارجی تاثیرگذار باشیم روی آن کشور این واقعاً دوست دارم که آقای این مطلب را بگویند برای من سوال است.
سوال آقای حریری بفرمایید تجربه شما را در این زمینه می‌شنویم.
حریری: من علی رغم احترامی که به گفته‌های شما می‌گذارم اجازه می‌خواهم که وارد این بحث نشویم که چه کار‌هایی نکردیم، چون اونقدر زیاد است که فکر می‌کنم که یک سریال چند ده قسمتی را باید بسازیم.
سوال: چه کار کنیم که انجام شود؟
حریری: الان کجا هستیم.
سوال: نمی‌شود که تا آخر انجام نشود بالاخره آن کار‌هایی که انجام نشده باید انجام شود یک جایی حل شود؟
حریری: ما میانه بحران هستیم الان هیچ کار زیرساختی نمی‌توانیم بکنیم اگر هم شعارش را بدهیم مثل همان دوستی است که شعار دو برابر کردن صادرات غیر نفتی را می‌دهد ما الان باید فکر کنیم که چگونه مردم ما مطمئن باشند که هفته آینده که می‌روند سوپر مارکت پنیر می‌خرند با ۲۰ درصد افزایش قیمت پنیر مواجه نشده باشند این مهم‌ترین وظیفه‌ای است که ما داریم اگر به من بگویید که اولویت اول همین امروز چیست به شما عرض می‌کنم که شرایط تحریمی به طور کلی و شرایط جنگی که ما الان وارد شرایط جنگی اقتصادی هستیم شرایط تحریمی ما را وادار می‌کند به اینکه در حوزه بین الملل تجارتمان هرچه پوشیده‌تر هرچه مخفی‌تر هرچه نهان‌تر انجام شود هرجا شما اقتصاد را شفافیت را از آن بگیرید فساد در آن رشد می‌کند ما مجبور هستیم در یک حوزه‌هایی شفافیت انجام ندهیم باید در عمل در حوزه‌های دیگر مثل اقتصاد داخلی مان ده‌ها برابر شفاف‌تر از شفاف‌ترین کشور‌های دنیا خطری که من این روز‌ها می‌بینم این است که هرکی دارد امیال سیاسی اقتصادی‌اش را به دلیل شرایط ویژه دارد بهش لباس خیرخواهانه می‌پوشد یکی می‌آید می‌گوید نرخ ارز را آزاد کنید کی توی این شرایط جنگی اختیار ارزش را می‌دهد دست یک مشت آدمی که می‌خواهند ببرنش کانادا باهاش خونه بخرند، ببرند استانبول و فرار سرمایه کنند
.سوال: ترکیه و استانبول هم که خوب گذاشت توی کاسه سرمایه‌گذارها؟
حریری: کی اجازه می‌دهد که سفره مردم را بیندازیم به خطر که طرف در سال نتواند ۲۰ کیلو برنج بخرد این به جز فساد هیچی نیست یعنی ما.سوال: یعنی شما معتقد هستید که تحریم‌ها موجب آن نشده برخی از تصمیمات نامناسب داخلی بوده؟حریری: آن دوستمان که می‌آید می‌گوید که اگر ارز را آزاد کنیم من صادرات غیر نفتی هم می‌شود دو برابر ببینید ما ۸۵ درصد از صادرات غیرنفتی مان صادرات بر پایه محصولات نفتی است و یا بر پایه محصولات معدنی اینها قیمت جهانی دارد شما هیچ وقت نمی‌توانید گرانتر بفروشید دو ظرفیت‌های تولید ما هم مشخص است تقریباً داریم با بیشترین ظرفیت صادرات این ۸۵ درصد را انجام می‌دهیم دلار هزار تومان که بود همین مقدار بوده الان هم که شده ۱۱۵ هزار تومان همان است اینکه ما بگوییم به این دلیل ارز را آزاد کنید سوء استفاده از موقعیت است اینکه بگوییم پیمان ارزی را بردارید سو استفاده است آقای وزیر اقتصاد من مخلص شما هستم شما اقتصاد خوانده درجه یک مملکت دوست عزیزمان از مجلس که فردا می‌خواهید بروید بنشینید الان زمزمه این است که من شرایط جنگی است پس بگذارید این قانون‌ها را دور بزنم و یا این قانون‌ها را بردارید که من دست و بالم بازتر شود خطر فساد اقتصادی را تشدید می‌کند، باید اتفاقاً یکجا بنشینیم الان اصلاً وقت شعار لیبرالیزم اقتصادی و اقتصاد بازار نیست بازاری وجود ندارد بازاری است که دشمن دارد بمبارانش می‌کند روابط بازار اینجا جواب نمی‌دهد اینجا باید کاملا متمرکز همه خیرخواهان مملکت دور هم جمع شود در بخش خصوصی هم کم نداریم شاید منی که پرچمش را گرفتم دستم از همشون بدتر هستم حتماً از من بهتر صد‌ها و صد‌ها در بخش خصوصی هست که، چون اهل همین شعار‌ها نیست رای نمی‌آورد در آن سازوکار‌ها دیده نمی‌شود این است که شفافیت مبارزه با فساد اقتصاد مبارزه با رانت باید دستور اولیه اقتصاد ما باشد حتی در شرایط فعلی
.سوال: ممنون آقای حریری در خدمت آقای دکتر امیر روشن بخش قنبری معاون ارتقای کسب و کار‌های بین المللی سازمان توسعه تجارت هستیم آقای روشن بخش ما در مورد ابعاد مختلف موضوعات اقتصادی کشور در حوزه سیاست خارجی صحبت کردیم با توجه به اینکه سازمان مطبوع شما جز سازمان‌های بسیار تاثیرگذار است هم در حوزه منفی و هم در حوزه مثبتش واقعا هر کاری که فعالان اقتصادی دارند در حوزه صادرات و واردات با شما است حالا مهمانان ما که می‌گویند منفیش بیشتر است شما بفرمایید که آمار تجارت ۶ ماهه اول ما خیلی تغییر نکرده با شش ماه‌های قبل زمان قبل سال ۱۴۰۳ می‌خواهم این را از شما بپرسم به نظر شما شرایط الان چه شکلی است تا پایان سال پیش بینی‌تان چیست از آمار تجارت خارجی ما و اولویت‌های حوزه شما و سازمان شما برای گذر از این شرایط چه اولویت‌هایی است.
روشن: بخش همانطور که خود سرکار فرمودید آمار را که گمرک اعلام کرد و برخی از همکاران ما هم روی آن تحلیل داشتند بیانگر این است که حوزه صادرات به لحاظ ارزشی و وزنی خیلی تفاوت فاحشی نداشته، اما وقتی که آمار را یک کمی ریزتر می‌شویم متوجه می‌شویم که ما در همین سبد صادراتی مان کلاً صادرات به سمت کالا‌های خام رفته یعنی از نیمه خام به خام رفته همانطور که دوستان و کارشناسان حاضر در برنامه هم اشاره کردند ببینید ما حدوداً ۶۵ درصد از صادرات مان را کالا‌های خام و نیمه خام تشکیل می‌دهد حالا امسال در آن نمودار و آن جداول مقایسه با شش ماه سال ۱۴۰۳ که بررسی کردیم می‌بینیم که خام ما به هر جهت بیشتر شده این نشان می‌دهد که آن تاثیر حامل‌های انرژی مباحث برق گاز و این چیز‌هایی که موجود بوده اثر گذاشته یعنی دیگر ما فرصت نکردیم مواد خاممان را بیاوریم در زنجیره پایینی تبدیل کنیم به نیمه خام و بعد صادر کنیم این یکی از نکات بارز است که از نکات خوبی هم نیست برای ما یعنی هرچه کالای خام بفروشیم متوسط ارزش کالا‌های صادراتی مان کاهش پیدا می‌کند.
سوال: برنامه شما چیست در سازمان توسعه تجارت؟
روشن بخش: ببینید ما یک برنامه بلند مدت داریم و یک برنامه متکی بر مباحث روز داریم
سوال الان اصلاً با برنامه بلند مدت کاری نداریم ما الان در یک مقطعی هستیم که بر اساس آن باید یک سری تصمیم گیری‌ها انجام شود و با آن برنامه ویژه شما الان کار داریم
روشن بخش: ببینید ما یه کارگروهی را تشکیل دادیم در سازمان توسعه و تجارت و الان در حال حاضر هم با نهاد‌های مختلف همانطور که دوستان هم اشاره داشتند نگاهمان این است که اگر بخواهیم دنبال این ساز و کار باشیم این در پهنه وفاق در پهنه شریک مساعی بین دستگاه‌ها از بخش خصوصی تا حوزه‌های مختلف دولتی صورت می‌گیرد نتیجتاً با اتاق بازرگانی وزارت اقتصاد بانک مرکزی دیروز هم یک جلسه خیلی خوبی داشتیم قرار شد که برخی از مواضع بانک مرکزی هم برای حمایت از بسته‌هایی که ما داریم تدارک می‌بینیم یک مقدار تعدیل شود و ما بتوانیم کمک کنیم به فرایند صادرات و به هر جهت حوزه واردات این می‌تواند کمک کند در بحث لوجستیک یک کار‌هایی داریم انجام می‌دهیم که حالا بخشی محرمانه است که من اینجا نمی‌توانم خدمتتان بگویم و فکر می‌کنم مسیر‌های جدیدی ایجاد می‌شود.
نظر شما