بهارستان در انتظار برجام؛ نمایندگان: دولت لایحه بدهد

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری صدا و سیما، پنجمین جلسه بررسی جزئیات برجام با حضور آقای عراقچی ، مذاکره‌کننده ارشد تیم هسته‌ای در کمیسیون امنیت ملی  آغاز شد.
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس هم گفت براساس دستورکار مجلس اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام این هفته انتخاب می‌شوند .

نحوه برخورد با بیانیه جمع بندی مذاکرات هسته ای یا همان «برجام» یکی از موضوعات داغ این روزهای بهارستانی ها و پاستورنشینان  است که هرکدام با استناد به دلائلی معتقدند نظر آنها تامین کننده منافع ملی خواهد بود.

* برجام و نحوه تصویب آن؛ ارائه دو دیدگاه مختلف در یک شب

برنامه گفتگوی وی‍ژه خبری شبکه دو سیما 20 مرداد با دعوت از یک مهمان حضوری و دو مهمان تلفنی به این موضوع پرداخت که بالاخره مجلس باید چه برخوردی با برجام داشته باشد.

آقای عراقچی که یکی از مهمانان تلفنی این برنامه بود، گفت از نظر حقوقی برخی ها معتقدند برجام نیاز به تصویب مجلس دارد و برخی ها برخلاف آن نظر می دهند، ضمن آنکه موضوعی که در حیطه اختیارات شورای عالی امنیت ملی قرار گیرد، از حیطه اختیارات مجلس خارج می شود.

وی تصریح کرد: به اعتقاد ما، مبنایی که معتقد است این (برجام) «یک معاهده نیست بلکه مجموعه ای از اقدامات است بنابراین به تصویب مجلس نیاز ندارد و به شورای عالی امنیت ملی هم اشاره می کند» این دیدگاه مقداری قوی است. 

معاون وزیر امور خارجه به دیدگاه دیگری اشاره کرد و گفت از نظر منافع ملی به صلاح نیست که مجلس اقدامات داوطلبانه را به قانون تبدیل و اجرای آن را برای دولت اجباری کند.

وی ادامه داد:" این دیدگاه که واقعا به آن معتقد هستیم این است که به لحاظ منافع کشور به صلاح نیست برجام در مجلس شورای اسلامی به تصویب برسد، چون هیچکدام ازکشورهای گروه 1+5 این توافق را در پارلمان های خودشان به تصویب نمی رسانند."

عراقچی در مورد جنب و جوش کنگره آمریکا در مورد برجام نیز گفت: بحث هایی که در کنگره آمریکا شاهد هستیم برای تصویب توافق نیست بلکه برای رد کردن آن است، یعنی آنها رد توافق را به رای می گذارند و اگر رای بیاورد آن وقت رییس جمهور(آمریکا) وتو می کند.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان به این نکته مهم اشاره کرد که اگر هم مقرر شود برجام در مجلس و شورای عالی امینت ملی حتما به تصویب برسد باید توافق در کلیات باشد زیرا نمی شود جایی از آن را تغییر داد.

نوذر شفیعی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و مهمان حضوری برنامه گفتگوی ویژه خبری هم ابتدا به یک ابهام اشاره کرد و گفت: شورای امنیت سازمان ملل تشکیل جلسه داده و قطعنامه 2231 را تایید کرده است، اتحادیه اروپا بر اساس همین برجام برخی تحریم ها را لغو می کند، به نظر من اجرای برجام زودتر از مراحل قانونی اجرا می شود بنابراین ( نمایندگان موافق تصویب برجام در مجلس) چه چیزی را می خواهند تصویب، تایید و رد کنند؟ باید این ابهام برطرف شود.

دیدگاه این عضو مجلس بیشتر شبیه به دیدگاه عراقچی بود که نباید این برنامه را تبدیل به برنامه لازم الاجرا کنیم در حالی که طرف های مقابل چنین الزامی ندارند.

آقای شفیعی افزود: قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته ای در این زمینه تکلیف مجلس را روشن کرده است.

وی تاکید کرد: در آنجا گفته (برجام) به مجلس ارائه شود، نگفته تصویب، گفته برجام به مجلس ارائه شود، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بر حسن اجرای برجام نظارت داشته باشد و وزیر امور خارجه هر 6 ماه یک بار گزارش دهد و یک سری خطوط قرمز تعیین شده است.

البته در این برنامه دیدگاه دیگری هم مطرح شد، این دیدگاه معتقد است برجام باید به صورت لایحه به مجلس ارائه شود.

محمدحسن آصفری از دیگر اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس که مدافع این دیدگاه است،‌گفت: نباید قانون اساسی تفسیر به رای شود بنابراین هر گونه تعهد، توافق، معاهده و موافقتنامه باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.

وی خطاب به دولت گفت: دولت باید قانون را رعایت کند و بجای اینکه عناوین و اسم های مختلف روی توافق بگذارد آن را در قالب یک لایحه به مجلس ارائه دهد و مجلس هم آن را بررسی کند، مطمئنا مجلس و دولت در مورد اینکه امروز نیاز است توافق جامعی که عزت ملت ایران را داشته باشد و بر اساس مصلحت ملت ایران باشد، همدل و همزبان هستند و مشکلی از این حیث نیست.

ناگفته نماند که سید عباس عراقچی دو روز بعد از اعلام مواضع خود در برنامه گفتگوی ویژه خبری و بازتاب های آن در رسانه ها،  درباره آنچه «بروز سوء تفاهم در مورد اظهاراتش در گفتگوی ویژه خبری» خواند، توضیحاتی ارائه کرد.

معاون وزیر امور خارجه، در توضیح برخی سوء‌تفاهم ها درخصوص اظهارنظرش درباره مطرح شدن یا نشدن برجام در مجلس گفته است: در این خصوص دو نظریه حقوقی وجود دارد که وزارت امور خارجه در این باره در مقام تصمیم‌گیر و حتی قضاوت نیست. 

آقای عراقچی البته افزوده به لحاظ سیاسی ، وزارت خارجه معتقد است از آنجا که هیچ یک از دیگر اعضای برجام، آن را در پارلمان‌های خود به تصویب نمی رسانند، تصویب آن در مجلس، با اصل توازن و تناظر در تعهدات طرفین، نمی خواند.

عراقچی در  توضیحات خود آورده است: در موضوع تصویب یا عدم تصویب برجام در مجلس شورای اسلامی، در کشور «دو نظر وجود دارد»: عده‌ای برجام را مشمول اصل 77 قانون اساسی می‌دانند که بر طبق آن «عهدنامه‌ها، مقاوله‌نامه‌ها، قراردادها و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد» اما عده ای دیگر از حقوقدانان به سه دلیل معتقدند برجام مشمول اصل 77 نمی‌شود: 

اولا؛ برجام به دلیل شکل تنظیم سند، و با استناد به قصد و نیت طرف‌ها و به صراحت متن آن، تنها یک سند اجرایی مشتمل بر برخی اقدامات داوطلبانه از سوی دو طرف است که انجام هر کدام از این اقدامات منوط به اقدام طرف مقابل است بنابراین نمی‌توان آن را یک عهدنامه، مقاوله نامه، قرارداد یا موافقتنامه بین المللی دانست. 

ثانیا؛ برجام ضمیمه یک قطعنامه شورای امنیت (قطعنامه 2231) شده و توسط قطعنامه مزبور مورد تایید واقع شده است، بنابراین مثل بقیه قطعنامه‌های شورای امنیت که به تصویب مجلس نمی‌رسد این قطعنامه و ضمیمه آن (برجام) هم نیاز به تایید مجلس ندارد. 

و بالاخره ثالثا؛ این عده معتقدند که به دلیل ورود شورای عالی امنیت ملی به موضوع هسته‌ای از سال 1382 با تدبیر مقام معظم رهبری، این موضوع بر اساس اصل 176 قانون اساسی در حوزه صلاحیت شورای عالی امنیت ملی قرار می‌گیرد و مجلس نمی‌تواند ورود داشته باشد.

معاون وزیر امور خارجه در پایان توضیحاتش تاکید می کند: در خصوص این دو نظریه حقوقی، وزارت امور خارجه قضاوتی نمی‌کند و اصولا در مقام قضاوت هم نیست، چرا که تصمیم گیرندگان جای دیگرند. اما به لحاظ سیاسی و از منظر منافع ملی وزارت امور خارجه معتقد است از آنجا که هیچ یک از دیگر اعضای برجام، این توافق را در پارلمان‌های خود به تصویب نمی‌رسانند، این با اصل توازن و تناظر در تعهدات طرفین، که مورد نظر می‌باشد، تنازع دارد. 

* رئیس مجلس: ضروری است برجام در مجلس بررسی شود

علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی هم چند روز پیش بود که در سفر به قم در خصوص ضرورت تصویب یا عدم تصویب برجام در مجلس اعلام کرد: در توافق برجام تعهداتی لحاظ شده که لازم است این توافق در مجلس مطرح شود. از طرف دیگر این توافق باید جایگاه قانونی پیدا کند، زیرا تعهداتی برای کشور ایجاد می‌کند، از این‌رو ضروری است که برجام در مجلس بررسی شود.

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ارائه لایحه دولت در این‌باره از نگاه سیاسی فوایدی در پی خواهد داشت، تصریح کرد: برای ایجاد یک اجماع نظر در مجلس و اینکه پارلمان چگونه با این موضوع برخورد کند، هم‌اکنون در حال رایزنی هستیم تا توافق برجام در یک مسیر قانونی، معقول و متقن قرار گیرد.

همچنین رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از دیگر مدافعان دیدگاه ارائه برجام به صورت لایحه از سوی دولت است.

علاءالدین بروجردی با استناد به اظهارات رییس مجلس گفت: آقای لاریجانی صریحا اعلام کرده با توجه به ضرورت روح حاکم بر برجام که ایجاد تعهد است و طبق نص صریح قانون اساسی و براساس بندهای 77 و 125 آن مجلس تعهدات بین المللی را باید مصوب کند و این نظر در مجلس حاکم است .

به گفته رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، اگرچه اختلاف میان حقوقدانان وجود دارد اما مهم این است که مجلس براساس منافع ملی تصمیم خواهد گرفت.

بر همین اساس بود که امروز هم 201 نماینده مجلس با صدور بیانیه ای ضمن تشکر از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان تاکید کردند: براساس اصول 77 و 125 قانون اساسی بررسی متن برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام از وظایف قانونی مجلس شورای اسلامی و نمایندگان ملت است و مستلزم ارائه اطلاعات و همکاری تمامی دستگاه‌های مختلف ذی‌ربط است.

در این بیانیه تاکید شده است: ارائه متن برجام به مجلس ‌باید در قالب لایحه‌ای از سوی دولت به مجلس باشد که ضروری است هر چه سریع‌تر به مجلس تقدیم شود و هرگونه اقدام داوطلبانه و شروع اجرایی توافق‌نامه به صورت موقت، دائمی یا الزامی قبل از تصویب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان وجاهت قانونی ندارد.